adelfotita  Αδελφότητα Ζωτικιωτών Αθήνας”

Σύλλογος Ζωτικιωτών "Η ΒΡΥΤΖΑΧΑ"   

Σύνδεση / εγγραφή

Αρχείο φωτογραφιών

Η Αδελφότητα Ζωτικιωτών στο Facebook

zotiko 2

Ο Σύλλογος Ζωτικιωτών στο Facebook

vrytzacha

Διαδικτυυακές Δημ. Υπηρεσίες

Screenshot 2023 04 27 at 1.38.35 PM

Ελληνικό Κτηματολόγιο

Screenshot 2023 04 27 at 1.48.41 PM

Α.Α.Δ.Ε.

Screenshot 2023 04 27 at 10.27.29 PM

Οδοιπορικό στο Αγιον Ορον

Δημητρίου Μίχα ,Φιλολόγου καθηγητού-Δ/ντου της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής

Ο ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΛΕΥΚΏΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ

ΜΕ ΣΥΛΛΕΚΤΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ 10 CDsΑΓΙΟΡΕΙΤΩΝ ΙΕΡΟΨΑΤΩΝ

"ΣΠΑΝΙΑ ΗΧΗΤΙΚΑ ΝΤΟΥΚΟΥΜΕΝΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΡΙΒΟΛΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ"

Η παρούσα έκδοση θέλει να παρουσιάσει σκηνές ζωής από το Άγιον Όρος όπως τις εισπράττει ένας καλογνώμων Προσκυνητής του.

Ήδη η επίσκεψη είναι προϊδεασμένη πως πρόκειται για έναν τόπο ξεχωριστό. Είναι στην χερσόνησο του Άθω της Χαλκιδικής και εκφράζει μια παγκόσμια μοναδικότητα : Είναι μια Αυτόνομη Μοναστική Πολιτεία, είναι το κέντρο του Ορθoδόξου Μοναχισμού.

*      Ξεκινώντας από την Ουρανούπολημε το πλοιάριο για ένα Οδοιπορικό στο Άγιον Όρος έχει κάποιος την αίσθηση ότι μπαίνει σε «άλλον Τόπο», σε «άλλο» Ιστορικό περιβάλλον.

Η πολυμορφία του τοπίου, η εδαφική ρυμοτομία, η εναλλαγή κορυφών και θαλασσών, το δασώδες πράσινο με το απόκρημνο, το βατό και αλλού το δύσβατο, το περιποιημένο κτίσμα, η Μονή με το δικό της Αρχιτεκτονικό σχήμα που προέχει συνήθως ο έγχρωμος τρούλος του Ιερού Ναού και αυτό σ’ αντίθεση με κάποιο ερειπώδες κτίριο ή τον εγκαταλελειμμένο Άρσανά, συνθέτουν ένα αρμονικό σύνολο μιας αναλλοίωτης ελληνικής φύσης. Φύση γεμάτη από χρώματα και από Φώς που την τοποθετείς ως το «μέτρον» του αισθητικού κάλλους. Φύση που σε συναρπάζει έτοιμη να σε ενσωματώσει πνευματικά και ψυχικά ως μέλος και μέρος της, διαμορφώνοντας ταυτόχρονα και όλες τις προϋποθέσεις για μια πληρότητα αισθημάτων και συγκινήσεων που μέχρι πρότινος ήταν στο επίπεδο της Νοσταλγίας.

 

*      Μπαίνοντας δε στις Ιερές Μονές,  βεβαιώνεται με την ζώσα πλέον εμπειρία και ενός «άλλου» Χρόνου. Κινείται φιλόξενα σ’ ένα Βυζαντινό και αμύθητο σε αξία πολιτιστικό και Ιστορικό πλούτο. Το παρελθόν βιώνεται στο παρόν και μάλιστα με μια στάση ζωής, που για τον αμύητο είναι το μοναχικό παρά-δοξο, που βιώνει το εκκλησιαστικό γεγονός  με προσανατολισμό ζωής  προς τα "μελλούμενα και έσχατα".

Η αρχιτεκτονική, η γραμματειακή, η καλλιτεχνική, η θρησκευτική και γενικότερα, η όλη πολιτιστική Κληρονομιά είναι μέγιστη και Εθνικής σημασίας. Είναι ένα μοναδικό Μουσείο της Τέχνης και των Γραμμάτων, που διατηρείται από τους Μοναχούς από τον 10ον αιώνα μ.Χ. έως και σήμερα.

 

*      Η περιδιάβαση μέσα στο Όρος, στο Περιβόλι της Παναγίας για οποιοδήποτε οδοιπόρο του, ένθεον ή μη, προσκυνητή ή περιηγητή, επιστήμονα ή φιλοπερίεργο, παίρνει διαστάσεις ανύποπτες και προσωπικά για τον καθένα αφήνει έναν μυστήριο εσωτερικό κραδασμό. Η Φυσικότητα της Ζωής, η αυθεντικότητα της πίστης, η πηγαιότητα των αισθημάτων, η υπερβατικότητα της λογικής, η ετερότητα των εκφράσεων, σε κάνουν να νοιώθεις κοντά του : διαφορετικός αλλά συγγενής, ανθρώπινος αλλά και με θεϊκές προοπτικές, μικρός αλλά παρηγορημένος, με δέος αλλά και οικείος. Μέσα στον χώρο του συγχωρείς , παραμυθείσαι, ελπίζεις …. Το όρος Άθως …. Είναι το Άγιον Όρος

 

*      Αλλά αυτό φυσικά που ξαφνιάζειέναν «κοσμικό» και άπειρο περί των πνευματικών είναι η παρουσία του  Μοναχού σε έναν κόσμο από-κοσμο. Η τέτοιας μορφής υπαρξιακή ανησυχία κάνει συνειρμούς για το παρά-λογο του Ασκητισμού, ως άρνηση της Ζωής. Η «νοθευμένη» σύγχρονη συνείδηση από τον καταναλωτισμό και την άνεση δεν συμβιβάζεται εύκολα με το περιεχόμενο της έννοιας Άσκηση, Αγώνας, Ανάταση. Ούτε φυσικά κατανοεί τί σημαίνει αφιέρωση ζωής «έν ὑπακοῇ», ή κοινοβιακή συμβίωση, ή σύναξη στο «Κυριακό» σε συμμετοχή στο Εκκλησιαστικό γεγονός της θείας μυσταγωγίας, ως δρώμενο μιας "Καινής" κοινωνίας, τα μέλη της οποίας συν-αθλούνται στον "αγώνα τον καλόν" με σκοπό την "τελείωσιν".

 

*      Η Ασκητική φιλοσοφίακαι το ιδεώδες της δεν μπορεί να κατατεθεί σε μια Εισαγωγή. Ας καταγραφεί όμως , πως η apriori, χωρίς μελέτη και χωρίς «γνωριμία» της ζωής του Μοναχού , πιθανόν να οδηγήσει σε εύκολη επί-κρίση επειδή δεν κατανοείται.

Η ασκητική συμπεριφορά της «φυγής εκ του κόσμου τούτου» και της κοινωνίας του, θεωρούμενη με επιφανειακή ματιά, αν δεν προβληματίσει καχύποπτα, σίγουρα φαίνεται  "Α-φύσικη". Η βίωση δε της ησυχίας με τόσο απόλυτο τρόπο μέσω της «πτωχείαςακτημοσύνης» που ελευθερώνει από τα δεσμά της ευμάρειας και από τον αυτοσκοπό των υλιστικών αγαθών, ξαφνιάζει και εκπλήσσει. Επίσης ξεφεύγει της κοινής λογικής η Αρετή της παρθενίας, όχι ως άρνηση των ερωτικών αισθημάτων, αλλά ως μεταστροφή του «έρᾶν» σε διαρκή αγώνα κατανίκησης των παθών, ώστε με «καθαρόν νοῡν» και «καθαρά καρδίαν» να αισθανθούν -ολοκληρωτικά- την εμπειρία της κοινωνίας με τον Σταυρωθέντα Χριστόν. Η λειτουργικότητα της σχέσης αυτής είναι η αρωγός για το πέρασμα από τα πάθη στην εγκράτεια και από την αμαρτία στη Χάρη και στην πλήρωση του Αγίου Πνεύματος.

Είναι μια πορεία Άσκησης – πολλές φορές με πτώσεις – αλλά ο στόχος μαζί με την Αρετή της Υπακοής είναι η από-ειδωλοποίηση του Εγώ, ώστε με ταπείνωση  να διαμορφώνει Αυτεξούσια οντότητα.

 

*      Αυτή η αντινομία - που είναι ολόκληρη φιλοσοφίακαι ολόκληρη στάση ζωής - το να «υπακούεις» για να γνωρίζεις την Ελευθερία και μέσω αυτής την Αγάπη για το Θεό και τον άνθρωπο, είναι αδύνατον να το συλλάβει η εν-κόσμια τάξη πραγμάτων. Εδώ όμως δεν μπορούμε να αναφέρουμε περισσότερα και αυτά μόνο υπαινικτικά και ως πρόκληση για γόνιμες αναζητήσεις.  Ας τονισθεί όμως πως αυτή «η σκληρότητα της Ερήμου» είναι εκούσια και αυτόβουλη επιλογή. Ο χώρος και τρόπος που βρίσκει κανείς την ευτυχία του, την εσωτερική του ικανοποίηση και πληρότητα είναι θέμα (φαινόμενο) που μπορεί να κρίνεται αλλά ας μη καταδικάζεται. Εξ’ άλλου ένας τρόπος ζωής που αναδύθηκε από τα πρώτα χρόνια του Χριστιανισμού και επιβιώνει θάλλων μέχρι σήμερα, σημαίνει ουσιαστικό νόημα και ερμηνεία ζωής σε πολλούς συνανθρώπους μας. Αφήνω φυσικά την γόνιμη παρουσία του Μοναχισμού στο πέρασμα των αιώνων και την δημιουργία ξεχωριστού πολιτισμού σε όλους τους τομείς του πνεύματος από την ζωή των Μοναχών. Στην "Πολιτεία" τους ανάσαινε η Φωνή και η Γραφίδα της Ορθοδοξίας.

 

*      Βέβαια στις Ιερές Μονές, στα Κελιά και στις Σκήτεςδεν προστρέχει κανείς για να συναντήσει Αγίους μοναχούς (φυσικά υπάρχουν και τέτοια πρόσωπα που ξεχωρίζουν, φωτισμένα και ενάρετα) αλλά κυρίως είναι άτομα σαν και μας, με το προνόμιο όμως της αυτογνωσίας της αμαρτωλότητας τους. Έχουν γνώση της ματαιότητας ετούτου του κόσμου και επέλεξαν όχι «μοιρολατρικά» - «παθητικά» ή απαισιόδοξα την «Έρημο» του Αγίου Όρους. Αλλά με ανάμνηση το θάνατο, αντιτάσσονται στη θλίψη, στην ακηδία, στην μέριμνα των εγκοσμίων και με «δάκρυα μετανοίας» και «αδιάλειπτη προσευχή» και συνεχή πνευματική Άσκηση,  επιδιώκουν να λειτουργήσει στην ψυχή τους η μυστική εμπειρία της ουσιαστικής επικοινωνίας και Παρουσίας του  Θεού. Αυτοί  "οι εν Ασκήσει λάμψαντες" είναι και εκείνοι που εμπνέουν , προσελκύουν το ενδιαφέρον και φωτίζουν τον κόσμο.

 

*      Μέσα στην Τέχνη της Άσκησης είναι και …. η Τροφή !…. η Νηστεία!. Η νηστεία από μόνη της δεν εξαγιάζει. Είναι όμως ο πλέον αξιόπιστος  σύμμαχος στην πνευματικότητα και στην Μυστηριακή ζωή. Η άσκηση  στην λιτότητα και στην ολιγάρκεια της βρώσης σφυρηλατεί τον χαρακτήρα με αυτοέλεγχο, αυτοκυριαρχία και εγκράτεια. Ο π. Μωυσής λέει : «τρώμε με εγκράτεια. Όσο πρέπει».

Είναι γνωστό πως το διαιτολόγιο των Μοναχών βασίζεται στους κανόνες της Εκκλησίας και προβλέπει την πλήρη αποχή του Κρέατος. Οι ειδικοί την χαρακτηρίζουν ως μια από τις πλέον υγιεινές διατροφές και την συστήνουν σε όλους ανεπιφύλακτα. Το ίδιο κάνουμε και εμείς : ύστερα από την πνευματική τροφή παρουσιάζουμε σε ξεχωριστό τόμο Συνταγές μαγειρικής ώστε εκτός από μια «Εικόνα» του Μοναστικού Πνεύματος να λάβετε γνώση και γεύση και της Νηστήσιμης Κουζίνας.*

 

* (Η παράγραφος για την Νηστεία και το διαιτολόγιο των Μοναχών δεν υπάρχει στο κείμενο του προλόγου γιατί τελικώς το βιβλιαράκι με τις Μοναστικές Συνταγές  μαγειρικής , για λόγους που αγνοώ , δεν ενσωματώθηκε στο Λεύκωμα.)

 

*      Από τα ανωτέρω σε όποιους αφυπνίσαμε το ενδιαφέρον για το Άγιον Όρος και επιθυμούν δια ζώσης να νιώσουν την εμπειρία του, επισκεπτόμενοι τις Ιερές Μονές , χρήσιμος θα φανεί και ο κατατοπιστικός οδηγός που περιλαμβάνει το εν λόγω Λεύκωμα.

Για όσους όμως κρίνεται – "μεταφορικά" – Άβατον ακόμη, αλλά και για όσες είναι πραγματικά Άβατον, αξίζει  έστω για λίγο να «μετατοπίσετε» το Άγιον Όρος και τους θησαυρούς του στο δικό σας Δώμα και στην Καρδιά σας.

Σε όλους έχει να ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙ κάτι μυστήριον και να φωτίσει: μυστικά , ενδοσκοπικά,  μύχιες ατραπούς της ύπαρξής μας.

 

Ξεκινήστε με τον Υμνολογικό – Μελωδικό Ρυθμό που αποδίδουν Πατέρες του Αγίου Όρους.

 

 

Β' ΚΕΙΜΕΝΟΝ

 

Ι. Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ

ΙΙ. ΤΟ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΟ ΥΦΟΣ

 

Ι.  Οι πιστοί που μετέχουν ενεργά στη ζωή της Εκκλησίας έχουν φυσικά και γνώση από την Βυζαντινή λεγόμενη μουσική αφού έχουν εμπειρία από τον λειτουργικό «ήχο» και «μέλος» τόσο εκείνων της θείας ευχαριστίας όσο και των υπολοίπων Ακολουθιών, των τελουμένων στους κατά τόπους Ιερούς Ναούς.

Σε κάποιες δε, ξεχωριστές για την ιερότητα εορτές της Ορθοδοξίας , όπως των Θεοφανείων, της Μεγάλης Εβδομάδος των Παθών, της Αναστάσεως του Χριστού ή αν θέλετε και της Κοιμήσεως της Θεοτόκου το 15Αύγουστο, όπου οι πιστοί «συνωστίζονται» υπέρμετρα και αδιαχώρητα, εισπράττουν μετά πλήρους αποδοχής και τον «αρχαίον» Υμνολογικό λόγο και την Βυζαντινή Μελωδία των τροπαρίων∙ στίχους των οποίων, πολλοί, όχι μόνο σιγοψιθυρίζουν αλλά και συμψάλλουν : π.χ. Χριστός Ανέστη, τῇ Υπερμάχῳ, Αἱ γεννεαί πᾶσαι, Άξιον Εστί …., κύριε ελέησον κλπ … κλπ.

            Εξαιρώ φυσικά τους μυημένους που επιλέγουν όχι μόνο για  την αισθητική κάλυψη , αλλά κυρίως για  το ευλαβικό «γέμισμα» της ψυχής τους και για την πνευματική και ψυχική τους κατάνυξη, Ιεροψάλτες καλλίφωνους˙ μάλιστα πολλοί από αυτούς εκφράζουν το παραδοσιακό Βυζαντινό (Κων/πολίτικο) μέλος που ενσωματώθηκε στο Αγ. Όρος τον 17οναιώνα,1ενώ άλλοι ενδώσανε (λιγότερο ή περισσότερο) σε σύγχρονες μουσικές επιρροές και «αλλοίωσαν» δημιουργικά ή αυθαίρετα την «ιερά έκφραση», διατηρώντας όμως με ιερόν ζήλο την παράδοση της «αρχαίας γλώττης» στον στίχο.

            Συμβαίνει ίσως αυτό, επειδή κατά τον π. Γεώργιο Μεταλληνό, έχει γίνει συνείδηση πως η Ιστορική πορεία του Χριστιανισμού είναι συνδεδεμένη με εκείνη του Ελληνισμού. Οι ρίζες επομένως και οι βασικές επιρροές της Βυζαντινής Μουσικής προέρχονται από την αρχαία Ελληνική μουσική. Μουσικολόγοι ερευνητές θεωρούν πως η Βυζαντινή Μουσική διαμορφώθηκε στην εξέλιξη μιας διαδρομής  που έχει την αρχή της στον ευφάνταστο και με διεισδυτική ερμηνεία Ελληνικό μύθο των Ορφικών δρωμένων , ύστερα προωθείται με τον Πυθαγόρα με την μουσική αρμονία της οκτάβας, εξελίσσεται με τους κλασσικούς -τραγικούς, φθάνει στους Πτολεμαίους και διαμορφώνεται στο Βυζάντιο κυρίως με τον Ιωάννη Δαμασκηνό.

Ο μέγας αυτός θεολόγος και διδάσκαλος της Μουσικής οργάνωσε ένα ολόκληρο μουσικό σύστημα σε οκτώ ήχους που προκαλεί θαυμασμό2με την σημειογραφία του, γνωστή ως το Κανόνιον ή "Γραμματική μουσικής"3 Ο Δαμασκηνός εξύψωσε την Μουσική επειδή της χάρισε αφ' ενός υψιπετές περιεχόμενο με θεολογικό-δογματικό νόημα και αφ' ετέρου έγινε αναπόσπαστο τμήμα της λειτουργικής πράξης της Εκκλησίας. Ποιός δεν θυμάται τον κανόνα του Πάσχα "Ἀναστάσεως ἡμέρα" ή τους κανόνες των Χριστουγέννων ,των Θεοφανείων και της Πεντηκοστής˙ επίσης πολλά τροπάρια στιχηρά , ιδιόμελα κλπ. που έχει συνθέσει  διαγράφουν μια σπάνια ποιητική ευαισθησία , μια φιλοσοφική διάθεση και με έναν μελωδικό ρυθμό που οδηγούσαν σε πνευματική παιδαγωγία και ψυχική ανάταση.

Όλη η ιστορική πορεία του Βυζαντίου είναι μια διαρκής δημιουργία στα χνάρια του Δαμασκηνού. Μας κληρονόμησε μια μουσική έκφραση -"μελουργία" , όπου η Θεοσέβεια, η λατρευτική Μυσταγωγία,  η μέθεξη και η ψυχική ανάταση προς το θείο, αποκαλύπτονται  από το περιεχόμενο, την ακριβολογία και την σαφήνεια του Ελληνικού λόγου. Η μουσική πλέον ως «έλλογη» εκφραστικότητα, η αλλιώς ως "έρρυθμη" επένδυση του λόγου διαμορφώνουν το «συναμφότερον», σε μια διαλεκτική - οργανική ενότητα Εκκλησιαστικής Μουσικής που: "ουσίᾳ και τύποις",  "θεωρίᾳ και πράξει» προβάλλει το λατρευτικό και Ορθόδοξο ήθος της πίστης.

Μάλιστα, πέραν από κάθε ιστορικό εθνικό κλυδωνισμό, πολιτιστική παρακμή, κοινωνική ή οικονομική κρίση, η Βυζαντινή Εκκλησιαστική Μουσική στην θεμελιακή της δομή4, στην Φωνητική – μελική έκφραση, έμεινε αναλλοίωτη μέχρι σήμερα στην λατρευτική χρήση.

            Στο εξής η λέξη και η κλασσική μορφή του λόγου, ως ποιητικός ύμνος, διατυπώνει όλο το αγωνιώδες ερώτημα και τον προβληματισμό της Σωτηρίας της ανθρώπινης ψυχής."Ντυμένη με το μέλος των ψαλμάτων η γλώσσα μας έγινε ιερή, καθ-ιερώθηκε και φθέγγεται τις προσευχές των ορ­θοδόξων Ελλήνων από γενεά σε γενεά."5Το μήνυμα του Ευαγγελισμού της Φάτνης με την Ενσάρκωση του Λόγου, έφερε σε άμεση και ζώσα συνομιλία τον ίδιο τον Θεό με τον πάσχοντα άνθρωπο. Και όταν ο ίδιος ο Θεός έγινε «Πάσχων», Σταυρωθείς , άγγιξε τα ακραία όρια και τις ευαισθησίες της Οδύνης και του Πόνου και της Ανθρώπινης Υπάρξης , ενώ με την Ανάστασή του προκάλεσε και νίκησε το απόλυτο Κακό για τον άνθρωπο, τον Θάνατο.

            Το Μυστήριο αυτό της Λύτρωσης έγινε Τέχνη – ποιητικός Ύμνος, κοντάκιο, κανόνας , τροπάριο, αίνος, δοξαστικό, ιδιόμελο, προσόμοιο, Απολυτίκιο, Κάθισμα, Ἐξαποστειλάριο, Πολυέλεος, Στιχηρό, καθαρά Λειτουργικό μέλος: Δοξολογία, Χερουβικό ,Κοινωνικό κλπ. , όπου δεν περιγράφεται μόνο το δόγμα με τις υψηλές αλήθειες της πίστης,  αλλά και η διαρκής επιθυμία του ανθρώπου να διαμορφώσει το εσωτερικό κάλλος, την «ωραιότητα» της Αρετής, συμμετέχοντας σ’ έναν διαρκή αγώνα «καθάρσεως και εξαγνισμού» για το «καθ’ ομοίσωσιν» προς Εκείνον. Η Θέωση αυτή είναι ο απώτερος προορισμός της ορθοδόξου Πνευματικότητας και σφραγίζεται με την «αρπαγή» της Βασιλείας του Θεού.

            Αυτό δεν είναι μια απλή τεκμηριωμένη «Ιδεολογία», μια «άλλη» θρησκευτική άποψη. Είναι στάση ζωής. Ο Ύμνος εκφράζει το Σωτήριο νόημα, το βίωμα και την άσκηση, την κραυγή αγωνίας του αμαρτωλού (η Εκκλησία Χριστού είναι «Εκκλησία των απολωλότων», φυγή από το «βέβηλον" έθος. Είναι ταυτόχρονα σχέση κοινωνίας προσώπων με πνευματικό και ψυχικό δεσμό αδελφοποίησης κάτω από την Σωτηριολογική διαλεκτική του ζωοποιού Σταυρού και της αγαπητικής  προσφοράς προς τον Θεό και τον συνάνθρωπο.

Και αυτό  συντελείται και με τον μελωδικό ύμνο, όπου σε μια μυσταγωγική ατμόσφαιρα και σε κλίμα συναισθηματικής έξαρσης και κατάνυξης, το «εν ενί στόματι και μία καρδίᾳ» στην λειτουργική πράξη της Εκκλησίας, γίνεται ιερούργημα ψυχής και μαρτυρία κοινότροπης ζωής. Τότε ο εγκόσμιος λόγος γίνεται λατρευτικός και ψαύει  συναισθηματικά τα μύχια της ψυχής συνεπικουρούμενος από την «νότα» που συν-κινεί το ποίημα με την αισθητική απόλαυση του ρυθμού, χαρίζοντας του όχι μόνο ευηχία, αλλά και μέθεξη του πιστού στο θείο δρώμενο της λατρείας.

Η μελοποιητική πλέον φόρμα δίνει άλλη διάσταση στον «τρόπο» συμμετοχής. Γίνεται τελετουργική προσευχή όπου μ’ ένα μυστήριο, εκστατικό εκτόπισμα «αλλοιώνεται» πνευματικά και ψυχικά ο άνθρωπος. Η μελωδική αρμονία των συλλαβών γίνεται «κλίμακα», «αναβαθμός» μυσταγωγίας, με την οποία ο πιστός «ψηλαφεί» τον Λόγο της Ζωής, τον προπτωπικό ουρανό, την «θέα» του Δημιουργού της Ζωής.

Η Ψαλτική Τέχνη εξευγενίζει και εξυψώνει τον άνθρωπο. Ο χορός των Αναλογίων εκπροσωπεί όλη την λειτουργική Σύναξη. Είναι η συμπυκνωμένη ενιαία φωνή, όπου ομοθυμαδόν βιώνουν την μοναδικότητα της ενεργούς συμμετοχής στην Μυστηριακή ζωή του  Εκκλησιαστικού γεγονότος, έχοντας "πρόσκληση" όλοι όσοι επιθυμούν, χωρίς διάκριση,  να λάβουν την εμπειρία της ουσιαστικής συνάντησης με τον Γεννηθέντα – Σταυρωθέντα και Αναστάντα Χριστό.

Με τον τρόπο αυτό το ψαλτικό μέλος γίνεται υπερ-τοπικό με υπερ-χρονική γλώσσα, καταργώντας οποιονδήποτε μη ενοποιητικό φραγμό. 

 

ΙΙ.  Κλείνοντας, επιτρέψτε μου, επειδή δεν έχω εξειδικευμένη γνώση αλλά γράφω ως ζηλωτής και λάτρης της Βυζαντινής Μουσικής, να λειτουργήσω ως "φωρο-λόγος" και "φωρο-λήπτης" (λογοκλόπος και κλεπταποδόχος) και να καταθέσω κάποιες σκέψεις επωνύμων και για το θέμα του Ύφους της Βυζαντινής Μουσικής , συμπυκνωμένα και "ανάκατα" για τις ανάγκες αυτού του κειμένου,  όπως : του πρωτοπρεσβυτέρου π. Νικολάου Ιωσηφίδη , του π. Δοσιθέου, του πρωτοψάλτου Κ. Πρίγγου, του δρ. Γρηγορίου Στάθη, του Δ. Παπαδέα, του Αντωνίου Χατζόπουλου, του Ιωάννου Καστρινάκη, του Γεωργίου Αγγελιναρα, και του Αγγέλου Βουδούρη.

Η πλειονότητα των ανωτέρω αναφέρεται στο ύφος του Κωνσταντινοπολίτικου Μέλους,6  και άλλοι στο πώς  λειτουργεί και εκφράζεται ως Παράδοση και στο Αγιον Ορος ο ίδιος "υφολογικός τρόπος" ˙ άλλοι πάλι κρίνουν πως δεν είναι άστοχο να μιλήσουμε και για Αγιορείτικες "σχολές" ύφους : Κελιώτικο όπως των Δανιηλαίων, των Θωμάδων, του π. Παντελεήμονα Κάρτσωνα, Καρυώτικο π.χ του π. Φιρφιρή,  κλπ, ύφος Ιάκωβου Ναυπλιώτη του π. Δοσιθέου του Κατουνακιώτη κλπ.

     Πάντως,  σχεδόν όλοι οι ανωτέρω ερευνητές, ερμηνευτές και δάσκαλοι κρίνουν πως το Αγιορείτικο ύφος έχει όλα τα παραδοσιακά γνωρίσματα του Κωνσταντινοπολίτικου ύφους, που μεταδίδεται γνήσια και ανόθευτα "δια της ακοής και της μιμητικής εμπειρίας". Η απαγγελία δε, και η προφορά της μελωδίας αυτής , θεωρείται ως η υποδειγματικότερη λατρευτική μουσική γιατί έχει την έκφραση και τον ρυθμό της μονοφωνικής Προσευχητικής Μουσικής με κύρια χαρακτηριστικά την σεμνότητα, το απέρριτο, το κατανυκτικό  και μυστικοπαθές.

Από εκεί και μετά οι "παραλλαγές"  ύφους, δεν έχουν να κάνουν μόνο με την θεωρητική κατάρτιση ή την καλλιφωνία, αλλά με την παιδεία, την καλλιέργεια, την Αγωγή του  συγκεκριμένου προσώπου αλλά και την Ψαλτική Σχολή που ακολουθεί ως Ιεροψάτης, γι' αυτό διαπιστώνεται και η έλλειψη απόλυτης πειθαρχίας σε ισχύοντες μουσικούς κανόνες.

Εμείς  οι ακροατές, οι προσκυνητές , οι πιστοί του είδους  - αν τολμήσουμε  να οριοθετήσουμε κάποιο κριτήριο - για έναν επιμελημένο με τεχνική έκφραση "εύσημον" λόγον ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗΣ ΨΑΛΜΩΔΙΑΣ,  αυτό ας αξιολογεί θετικά, όταν    το άκουσμά της αποπνέει: την "χαρμολύπη της ασκήσεως", την ταπείνωση του ήθους, την ευλάβεια της συμμετοχής στην προσευχή της Σύναξης, το πνεύμα της λειτουργικής Κατάνυξης  και το άγγιγμα ευαίσθητων χορδών που νοηματοδοτεί την παρηγοριά , την ελπίδα,  και την εσωτερική μας μεταμόρφωση.

 

 

1.  Γρ. Θ. Στάθη Καθηγητού Πανεπιστημίου Αθηνών: Εκκλησιαστική μελουργία,

2. Κωνσταντίνος Γ. Ηλιάδης: "Η Βυζαντινή Εκκλησιαστική Μουσική ως δημιούργημα της άρρηκτης συζευξης του ελληνικού και χριστιανικού πνεύματος"

3.Τάκης ΚαλογερόπουλοςΛεξικό της Ελληνικής μουσικής, εκδόσεις Γιαλλελή, 2001

4. μεταβλήθηκε το γραφικό της σύστημα επίσημα το 1814 και ισχύει μέχρι σήμερα: . Γρ. Θ. Στάθη Καθηγητού Πανεπιστημίου Αθηνών: Εκκλησιαστική μελουργία, Hπάντερπνη ηχητική έκφραση της ορθόδοξης λατρείας,Το «κανόνιο» των οκτώ ήχων (Από το χειρόγραφο αρ. 338 της Μονής Δοχειαρίου, έτους 1767).

5.Αυτόθι

6. Πατριαρχικό ύφος και Παράδοση: www.ec-patr.net/Paradosi-Yfos.htm

 

 

 

 

Πρόσφατες αναρτήσεις

  • Δεν υπάρχουν δημοσιεύσεις προς εμφάνιση

Τοπολαλιά

 

Οι γειτονιές μας

ΒΡΥΤΖΑΧΑ web tv

Μουσεία και αρχαιολογικοί χώροι

dd

Μετεωρολογικός σταθμός Ζωτικού

Screenshot 2023 04 27 at 5.14.24 PM

Screenshot 2023 04 27 at 10.43.18 PM

Ellinomatheia1

Screenshot 2023 04 27 at 11.18.15 PM

Screenshot 2023 04 28 at 12.10.11 AM

Λογοτεχνία

Ὁ βράχος καὶ τὸ κύμα

ΤΑΣΣΟΣ ΜΟΥΖΑΚΗΣ

Χὰνς Κρίστιαν Ἄντερσεν - Τὸ κοριτσάκι μὲ τὰ σπίρτα

Ἡ γενέτειρα : τό Ζωτικό στην ποίησι του Φώτο – Μότση (από το βιβλίο του Δημητρίου Μίχα: «τροχόεις μόλυβδος»

Η ιστορία του Ζωτικού

Η εξέλιξη του πληθυσμού του Ζωτικού από την απελευθέρωσή του από τους Τούρκους έως σήμερα

Μύθος και Λόγος - Μέρος 2.

ΖΩΤΙΚΟ (ΛΙΒΙΚΙΣΤΑ) ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Συμβόλαιο αγοροπωλησίας Ζωτικού

Έρευνες

Στα χρόνια που πέρασαν - Μέρος 3.

Το Μαντήλι στην λογοτεχνία - ΞΕΝΟΠΟΥΛΟΣ

Το Μαντήλι στην λογοτεχνία - ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ

Το Μαντήλι στην λογοτεχνία - ΚΡΥΣΤΑΛΛΗΣ

Γραμματικοί και Συντακτικοί Κανόνες του Ιδιώματος

Το Ζωτικο στις τέχνες - Φρειδερίκη Παπαζήκου

Το Ζωτικο στις τέχνες - Φώτης Μότσης

Αφηγήσεις

Αφιερώματα

Περιηγήσεις

periigiseis

Γιορτές

giortes

Δημιουργίες

dimiourgies

Παρουσιάσεις

parousiaseis