Τοπολαλιά

Έκφραση	Ερμηνεία	Ετυμολογία	Προέλευση
αβέρτα (επίρρ.)	συνεχώς, φανερά, χωρίς περιορισμούς, κατ’ εξακολουθηση, προκλητικά, ξετσίπωτα, αδιάκριτα	εκ του λατινικού apertus = ανοιχτό	Λατινική
αγκούσα (η)	δυσφορία απροσδιόριστης αιτίας	εκ του ογκούμαι = συσσωρεύομαι, εξογκούμαι	Αρχαία Ελληνική
γίνομαι	(για ζύμη) ΄ξεκουράζεται΄, είναι έτοιμο, έχει φουσκώσει, για τήρα στο σκαφίδι΄μη γίγκε το ψωμί (μήπως είναι έτοιμο το ζυμάρι για να το βάλουμε στο ταψί και στη συνέχεια στη γάστρα)	από το γίνομαι	Καθομιλουμένη
αντάρα (η)	η ομίχλη, μτφ. σύγχυση, χαμός, μπάχαλο	ανά + ταράσσω	Αρχαία Ελληνική
αρέντα	τροχάδην	λατ.: rheda =άμαξα	Λατινική
αρμάθα /αρμαθιά (η)	πολλά πράγμτα μαζεμένα το ένα πάνω στο άλλο	εκ του "ορμάθιον" = σειρά, αλυσίδα	Αρχαία Ελληνική
αυτού	εκεί, τοπικό επίρρημα. Αυτού ψηλά που περπατείς κλπ.....	εκ του αρχαιοελληνικού "αυτ-ός,-ή,-ό"	Αρχαία Ελληνική
βίτσα (η)	η βέργα, λεπτό ίσιο ευλύγιστο κλαδί, συνήθως από κρανιά-δασκαλικό εργαλείο τιμωρίας ραβδισμού της απαλάμης έφαγα σήμερα πέντε βιτσιές απ΄τη δασκάλα, και μού ΄χει γενεί το χέρι τούμπανο	λατ.: vitis= βέργα κλίματος> vitea	Λατινική
άχνα (η)	ανάσα, σιωπή, τσιμουδιά, ατμός, άχνη	εκ του "αχνα", δωρικός τύπος της άχνης = αθέρας, πάχνη, χνούδι	Αρχαία Ελληνική
άγανο (το)	τα μουστάκια του σιταριού που ανεμοσκορπίζονται κατά το λίχνισμα, μετά το αλώνισμα, μαζί με τα άχυρα και τους θύλακες του σπόρου. Η βουτιά μέσα σ αυτόν τον σωρό ήταν επώδυνη διασκέδαση για τους πιτσιρικάδες, μιας και τα άγανα τρυπούσαν το τομάρι τους σαν αγκάθια.	από το λατ. acidus = οξύς	Λατινική
γκουμώνω	γεμίζω το στόμα με κάτι υγρό, π.χ. με νερό	εκ του γομόω (= γεμίζω) -> γομώνω -> γκουμώνω	Αρχαία Ελληνική
γούμασμα (το)	συκωτάκια με λαχανικά στο τηγάνι		0
διαλεούρι (το)	συνήθως στον πληθυντικό, διαλεούργια, ό,τι απόμεινε από μια διαλογή	εκ του "διαλέγω" και το υποκοριστικό	Αρχαία Ελληνική
θελί (το)	κομμάτι, π.χ. ένα θελί (=κομμάτι) πίττας		0
Λάκκα	π.χ. Λάκκα Σούλι, λακκιά, κοίλωμα, βαθούλωμα, γούβα, λάκκος, λακκούβα, δεξαμενή στέρνα, υπόγειο, αποθήκη λίμνη	Εκ του αρχαιοελληνικού λάκκος (ous.) ριζα = λακ-, λατινικά: lacus: κοίλωμα, βαθούλωμα, γούβα, λάκκος, λακκούβα, δεξαμενή στέρνα, υπόγειο, αποθήκη λίμνη	Αρχαία Ελληνική
λατζοκόβω/ λατζοδέρνω	αγωνιώ, τριγυρνώ, αναζητώ (αγωνιωδώς)	πιθ. από βενετ. lanza κατά μεταφ. από την αγωνία των λογχιζομένων	0
λώβα (η)	η βρώμα, η βρωμιάρα	η λώβη, (ουσιαστικό), [ρίζα σλωβ-, από σληβ-, πιέζω, βασανίζω], κακομεταχεείριση, ατίμωση, προσβολή, χλευασμός, ύβρις \|\|ακρωτηριασμός \|\|όνειδος, καταισχλυνη, ατιμία \|\| (στο Βυζάντιο) λέπρα \|\| παραγ.: λωβάομαι, λωβώμαι	Αρχαία Ελληνική
νογάω	αντιλαμβάνομαι, καταλαβαίνω	εκ του νοέω, συνώνυμο του εννοώ, (εν-νοώ), αόρ. ενενόησα, μτχ. εννώσας, πρκ. ενενόηκα\r\nΕχω στον νου, σκέφτομαι, διανοούμαι \|\| καταλαβαίνω, κατανοώ	Αρχαία Ελληνική
οργιό ή το οριό (το)	σύγκρυο, π.χ. μ έπιασε το οργιό	από το ρίγος /ριγώ	Καθομιλουμένη
φάουλο (το)	η τροφή για τα άλογα και τα μουλάρια