adelfotita  Αδελφότητα Ζωτικιωτών Αθήνας”

Σύλλογος Ζωτικιωτών "Η ΒΡΥΤΖΑΧΑ"   

Σύνδεση / εγγραφή

Αρχείο φωτογραφιών

Η Αδελφότητα Ζωτικιωτών στο Facebook

zotiko 2

Ο Σύλλογος Ζωτικιωτών στο Facebook

vrytzacha

Διαδικτυυακές Δημ. Υπηρεσίες

Screenshot 2023 04 27 at 1.38.35 PM

Ελληνικό Κτηματολόγιο

Screenshot 2023 04 27 at 1.48.41 PM

Α.Α.Δ.Ε.

Screenshot 2023 04 27 at 10.27.29 PM

Το Ζωτικό

του Φώτη Παπαφώτη

Το Ζωτικό ανήκε στην επαρχία Παραμυθιάς όταν η Παραμυθιά, ήταν στον Νομό Ιωαννίνων. Με το Β.Δ. 21-3-1937 η Παραμυθιά αποσπάστηκε από τον Νομό Ιωαννίνων, στο Νομό Θεσπρωτίας, το Ζωτικό Παρέμεινε στον Νομό Ιωαννίνων, και εντάχθηκε στην επαρχία Δωδώνης. Όλα τα ακίνητα του Δ.Δ. Ζωτικού, είναι εγγεγραμμένα στο υποθηκοφυλάκιο Παραμυθιάς.

Το Ζωτικό είναι χτισμένο σε υψόμετρο εξακοσίων μέτρων, και ήταν το βασικότερο προπύργιο της Σουλιώτικης Συμπολιτείας. Λόγω της μορφολογίας του εδάφους, ήταν το μοναδικό μέρος, που οι Τούρκοι έκαναν τις περισσότερες καταστροφικές επιδρομές εναντίων των Σουλιωτών.

Υπάρχουν ακόμα και σήμερα το Παλαιόκαστρο και τα Ταμπούρια, η Βίγλα κ.λ.π. Στα βουνά του Ζωτικού, Βρυτζάχα και συνεχομένα έγινε η μάχη που διαλαλεί το Δημοτικό τραγούδι "Στη βρύση στα Τσερίτσιανα, στον πλάτανο από κάτω, στον πάτο από τη χώρα"... Η έκταση του Δ.Δ. είναι πολύ μεγάλη, συνορεύει με τα Δ.Δ. Καταμάχης από βορρά, ανατολικά με το Δ.Δ. Αγίου Ανδρέα, και νότια με το Δ.Δ.του Δήμου Λάκκας Σουλίου Μπεστιάς. Δυτικά πίσω από το βουνό Βρυτζάχα, συνορεύει με τα Δ.Δ. του Δήμου Σουλίου, Κουκουλιών & Φροσύνης, του Νομού Θεσπρωτίας. Λιβίκιστα ήταν η παλαιά ονομασία του Ζωτικού.

Μετά την απελευθέρωση έγινε μετονομασία όλων των κοινοτήτων που είχαν ξενικά ονόματα. Τότε η Κοινότητα ονομάστηκε Ζωτικό, λέξη που ταιριάζει ακόμη και σήμερα με τη Ζωτικότητα και τη ζωντάνια που διακρίνει τους κατοίκους του. Για την μετονομασία ήταν υποχρεωτική η υποβολή τριών ονομάτων, και το τότε Δημοτικό Συμβούλιο με πρόεδρο τον Δημήτριο Φ. Παπαφώτη (πατέρα του γράφοντος αυτού του κειμένου) προτάθηκαν τα ονόματα α) Ζωτικό β) Καπαρέλη, και γ) Μεσοβούνι και επέμεναν στην ονομασία Ζωτικό.

Για την παλαιά ονομασία Λιβίκιστας, υπάρχουν αρκετές εκδοχές, χωρίς να είναι δυνατή η απόδειξη καμίας. Η κυριότερη εξ αυτών, φαίνεται ότι αυτή την ονομασία, την είχε πάρει από τον Κοσμά τον Αιτωλό, ο οποίος είχε πάει στην Κοινότητα, αλλά και αν θα θέλαμε να το παραδεχθούμε, θα πρέπει να γνωρίζαμε και την πριν τον Κοσμά τον Αιτωλό ονομασία της κοινότητας, παρά την υπομονή ψάχνοντας να βρω κάτι σε βιβλιοθήκες και εγκυκλοπαίδειες, δυστυχώς δεν έγινα σοφότερος, από ότι από τις διηγήσεως παλαιοτέρων Ζωτικιωτών.

Τη δεκαετία του 1950, που έφυγα από το Ζωτικό, υπήρχαν περίπου 110 οικογένειες, οι περισσότερες εκ των οποίων αποτελούνταν από 8-10 άτομα Σήμερα δεν είναι γνωστός ο ακριβής αριθμός αυτών που κατοικούν μόνιμα στο Ζωτικό, διότι οι περισσότεροι Ζωτικιώτες, έχουν δικά τους σπίτια στα Ιωάννινα στην Αθήνα και σε πολλά άλλα μέρη και πηγαίνουν στο Ζωτικό μόνο για διακοπές και στις εκδηλώσεις του πανηγυριού και την πρώτη Μάη, που καθιέρωσε ο Σύλλογος Ζωτικιωτών Ιωαννίνων και γίνεται στο βουνό Βρυτζάχα. Περίπου εκατό (100-120) το πλείστον ηλικιωμένοι κατοικούν σήμερα μόνιμα στο Δ.Δ. Τα δε Σαββατοκύργιακα, ο αριθμός πολλαπλασιάζεται και έτσι το Ζωτικό έχει πάντα μια ζωντάνια.

Η οικονομία των κατοίκων στο Δ.Δ. Ζωτικού σήμερα στηρίζεται μόνο στην κτηνοτροφία. Το μόνο προϊόν που παράγεται στο Ζωτικό είναι το γνήσιο κεφαλοτύρι του, που έχει μακρόχρονη παράδοση, αλλά είναι και δυσεύρετο λόγω της άριστης ποιότητας του. Υπάρχουν στο Δ.Δ. δυο Δημοτικά Σχολεία ένα διθέσιο και ένα μονοθέσιο, δυστυχώς δεν λειτουργεί κανένα, διότι δεν υπάρχουν πλέον παιδιά - μαθητές. Το πράσινο κυριαρχεί σε όλη την έκταση του Δ.Δ, τα δε σπίτια είναι αραιά σαν μανιτάρια μέσα στο πράσινο, και σε όλη την έκταση που σήμερα έχει υδρεύσει στα σπίτια, τα οποία είναι όλα σύγχρονα και ανθρώπινα με όλες τις ανέσεις και ευκολίες.

Οι κάτοικοι του Ζωτικού, πάντα ήταν και εξακολουθούν να είναι όλοι τους φιλήσυχοι. Ποτέ δεν έγινε τίποτε στο Δ.Δ. που θα ήταν ικανό να ταράξει την γαλήνη του Διαμερίσματος, όλους μονιασμένους και αγαπημένους τους βρίσκεις σε όλες τις εκδηλώσεις τους, και σε κάθε στιγμή. Η δε φιλοξενία των Ζωτικιωτών είναι πηγαία και πληθωρική, και φθάνει ακόμα και σε υπερβολή.

Οι Ζωτικιώτες διατηρούν ακόμη την παράδοση, ότι ο λόγος τους είναι συμβόλαιο. Η ενορία του Δ.Δ.είναι η κοίμηση της Θεοτόκου έχει μια καινούργια εκκλησία που την έκτισαν χωρίς καμία βοήθεια οι κάτοικοι, και είναι πλήρως εικονογραφημένη και πολύ σύγχρονη, όπως αρμόζει στους υπέροχους κατοίκους της.

Επίσης υπάρχουν περίπου δεκαπέντε (15) παρεκκλήσια που δείχνουν, όχι την θρησκοληψία των κατοίκων, αλλά την εξυπνάδα τους για να απαλλαγούν από την υποχρέωση του φόρου, στους τότε κατακτητές Τούρκους. Η συγκοινωνία των Δ.Δ. γίνεται με το ΚΤΕΛ του Νομού Ιωαννίνων. Το Ζωτικό βρίσκεται στο σταυροδρόμι με το Σούλι, τη Λάκκα Σούλι, τη Θεσπρωτία, τα Ιωάννινα και την Πρέβεζα. Σήμερα είμαι στην ευχάριστη θέση να αναφέρω ότι γίνεται επιτέλους κόμβος αυτών που αναφέρω πιο πάνω, εν αντίθεση με προηγούμενο πόνημά μου που είχα το παράπονο ότι δεν γινόταν αυτή η σύνδεση με το Σούλι.Εντός του έτους, σύμφωνα με τις δημοσιεύσεις στον τοπικό τύπο, παραδίδεται η σύνδεση του δρόμου που ενώνει το Δημοτικό Διαμέρισμα Ζωτικού με το Δ.Δ. Κουκουλίων Σουλίου και μειώνει την απόσταση από Ιωάννινα - Σούλι στο ήμισυ.

Επισκέφθηκα το Δ.Δ., είδα το έργο, είναι σύγχρονο με προδιαγραφές Ε.Ε. σαν μια Παραεγναντία, πλάτος δρόμου εκτός Δ.Δ. δεκαπέντε μέτρων, (7) επτά εντός του Διαμερίσματος, επιτέλους πενήντα χιλιόμετρα απέχει το Ζωτικό από τα Ιωάννινα (σήμερα μέσω Εγνατίας τα χιλιόμετρα είναι τα μισά).

Η ανάπτυξη είναι πολύ χαμηλή και για διασκέδαση και ψυχαγωγία των κατοίκων, ούτε λόγος να γίνεται, μόνο τα αηδόνια που κελαηδούν και δυο φορές το χρόνο, στο πανηγύρι στις 15 Αυγούστου και την πρώτη του Μάη που ανέφερα πιο πάνω μέριμνα του Συλλόγου. Έχει μια Αδελφότητα στην Αθήνα πολύ μα πάρα πολύ ζωντανή (Ζωτική) και έναν Σύλλογο στα Ιωάννινα επίσης πολύ ζωντανό, και αποτελούν ελπίδα ότι οι Ζωτικιώτες θα είναι πάντα και παντού παρόντες και θα δώσουν ξανά στο Ζωτικό την Ζωντάνια που είχε κάποτε.

Πάντα οι Ζωτικιώτες προσέφεραν πολλά στην πατρίδα, χωρίς φυσικά ποτέ να τους προσφέρει κανείς. Μια επίσκεψη στην πλατεία των Δ.Δ. η οποία έγινε "μέριμνα & δαπάνες του Συλλόγου & της Αδελφότητας" και μπροστά στο μνημείο των πεσόντων υπέρ πατρίδος Ζωτικιωτών, πείθει τον κάθε επισκέπτη, ότι οι Ζωτικιώτες υπήρξαν γενναίοι, και όπως έχω γράψει σε παλαιότερο άρθρο μου στην θέση που είναι σήμερα το Κοινοτικό Γραφείο, υπήρχε ένα σωρός από πέτρες όλων των χρωμάτων.

Δεν γνωρίζω γιατί δεν διερωτήθηκε κανένας, πως βρέθηκαν στο σημείο αυτές, τόσο μαύρες όσο και άσπρες πέτρες.

Στο σημείο αυτό διασταυρώνονταν τότε αρκετοί κοινοτικοί πεζόδρομοι. Όποιος περνούσε στη διασταύρωση αυτή, έριχνε και μια πέτρα. Η πέτρα εκείνη ήταν σύνθημα, ότι ισχύει η συμφωνία, για εκτίναξη του ζυγού της σκλαβιάς από τους Τούρκους, από τους προγόνους μας Ζωτικιώτες και ότι είναι πιστοί στην μυστική συμφωνία που είχαν κάνει.

Το πιθανότερο είναι, ότι το τότε Κοινοτικό Συμβούλιο δεν γνώριζε, το ιστορικό αυτό γεγονός, και στη θέση αυτών έκτισε το κοινοτικό Γραφείο. Τόσο ο γράφων, όσο και ένας ακόμη Ζωτικιώτης που ήταν γνώστης, λείπαμε στο εξωτερικό, όταν ύστερα από αρκετά χρόνια επέστρεψα ήταν ήδη πολύ αργά. Την πηγή των πληροφοριών μου, και το γεγονός ότι το γνώριζε και ένας ακόμη Ζωτικιώτης, έχουν δημοσιευτεί σε προηγούμενο άρθρο μου στην εφημερίδα Λάκκα Σούλι.

Γράφω πιο πάνω, ότι οι Ζωτικιώτες έχουν τον λόγο σαν συμβόλαιο, νομίζω ότι αρκεί η απόδειξη ότι την μυστική συμφωνία που έκαναν, δεν την αποκάλυψαν, πιστά στον όρκο τους, ούτε μετά την απελευθέρωση του Νομού Ιωαννίνων το 1913.

Και οι τοίχοι έχουν αυτιά, παρ' όλη την μυστικότητα, δύο επιζώντες σήμερα γνωρίζαμε αυτή τη μυστική συμφωνία. Και δεν θα γινόταν γνωστή αν δεν ήταν υπέρ αυτών, που την έκαναν, την τήρησαν και την εφάρμοζαν. Αιωνία των η μνήμη ήταν όλοι τους παλληκάρια. Βάσκανος μοίρα, τιμώρησε την ωραιότατη αυτή κοινότητα (σήμερα Δ.Δ.) παλαιότερα από κατολισθήσεις και φέτος από σεισμούς.

Σε φυσικά φαινόμενα, δεν μπορεί κανείς να τα εμποδίσει, το μόνο, που πιστεύουμε όλοι μας και ευχόμαστε να είναι τα τελευταία, και να αποτελούν παρελθόν, ότι οι Ζωτικιώτες να συνεχίσουν την ήρεμη ζωή τους χωρίς κανένα πρόβλημα στο μέλλον.

Για την σύνδεση του δρόμου, που ενώνει το Ζωτικό με τους Κουκουλιούς, ήτοι το Σούλι με τα Ιωάννινα, θεωρώ χρέος μου να γράψω δυο λόγια για τους δυο πρωταγωνιστές.

Τους δύο προέδρους που με αγώνες κατόρθωσαν να κάνουν τους αγροτικούς δρόμους, από την κοινότητα Κουκουλιών στο Λειβάδι στα σύνορα με την Κοινότητα Ζωτικού, του αείμνηστου Δημητρίου Γ. Οικονόμου, από την κοινότητα Κουκουλιών Θεσπρωτίας, και του επίσης αείμνηστου τότε προέδρου της κοινότητας Ζωτικού Μιλτιάδη Θεμελή που με το πρόσχημα ότι χρειάζονταν να γίνει στο βουνό υδατοδεξαμενή, απέσπασε την πρώτη πίστωση και έγινε η διάνοιξη από το Ζωτικό επίσης μέχρι το Λειβάδι και αργότερα στο βουνό Βρυτζάχα.

Παρακολουθούσα τις ενέργειες και ήμουν διαρκώς στο πλευρό τους, δυστυχώς δεν ζουν σήμερα να δουν, ότι το όνειρο τους έγινε πραγματικότητα αιωνία τους η μνήμη, αγαπητέ Μήτσιο και Μιλτιάδη ποτέ δεν σας ξέχασα.

 

Υ.Γ .Όλα τα ανωτέρω αναγραφόμενα είναι απόψεις του γράφοντος, και από πληροφορίες από παλαιότερους Ζωτικιώτες

Πρόσφατες αναρτήσεις

  • Δεν υπάρχουν δημοσιεύσεις προς εμφάνιση

Τοπολαλιά

 

Οι γειτονιές μας

ΒΡΥΤΖΑΧΑ web tv

Μουσεία και αρχαιολογικοί χώροι

dd

Μετεωρολογικός σταθμός Ζωτικού

Screenshot 2023 04 27 at 5.14.24 PM

Screenshot 2023 04 27 at 10.43.18 PM

Ellinomatheia1

Screenshot 2023 04 27 at 11.18.15 PM

Screenshot 2023 04 28 at 12.10.11 AM

Λογοτεχνία

Για τον Αγγελο Σικελιανό

Σαπφώ: η δέκατη μούσα, ο θηλυκός Όμηρος

Ο Φωτεινός

Νικος Καζαντζάκης

Η ιστορία του Ζωτικού

Η εξέλιξη του πληθυσμού του Ζωτικού από την απελευθέρωσή του από τους Τούρκους έως σήμερα

Συμβόλαιο αγοροπωλησίας Ζωτικού

Μύθος και Λόγος - Μέρος 2.

ΖΩΤΙΚΟ (ΛΙΒΙΚΙΣΤΑ) ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Έρευνες

Γραμματικοί και Συντακτικοί Κανόνες του Ιδιώματος

Στα χρόνια που πέρασαν - Μέρος 4

ΤΟ ΜΑΝΤΗΛΙ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ και την λογοτεχνία - Μέρος 3.

Στα χρόνια που πέρασαν - Μέρος 3.

Το Μαντήλι στην λογοτεχνία - ΚΡΥΣΤΑΛΛΗΣ

Το Ζωτικο στις τέχνες - Φρειδερίκη Παπαζήκου

Το Ζωτικο στις τέχνες - Φώτης Μότσης

Αφηγήσεις

Αφιερώματα

Περιηγήσεις

periigiseis

Γιορτές

giortes

Δημιουργίες

dimiourgies

Παρουσιάσεις

parousiaseis