adelfotita  Αδελφότητα Ζωτικιωτών Αθήνας”

Σύλλογος Ζωτικιωτών "Η ΒΡΥΤΖΑΧΑ"   

Σύνδεση / εγγραφή

Αρχείο φωτογραφιών

Η Αδελφότητα Ζωτικιωτών στο Facebook

zotiko 2

Ο Σύλλογος Ζωτικιωτών στο Facebook

vrytzacha

Διαδικτυυακές Δημ. Υπηρεσίες

Screenshot 2023 04 27 at 1.38.35 PM

Ελληνικό Κτηματολόγιο

Screenshot 2023 04 27 at 1.48.41 PM

Α.Α.Δ.Ε.

Screenshot 2023 04 27 at 10.27.29 PM

Τοπωνύμια του χωριού μας

 Τα τοπωνύμια του χωριού                                     

της Αφροδίτης Κ.Θεμελή


 1)Βίγλα: ψηλό σημείο που χρησιμοποιούνταν ως παρατηρητήριο την εποχή της Τουρκοκρατίας.
 2)Σταυρος:Κάποτε είχε "πέσει" επιδημία γρίπης στο χωριό.Οι νεκροί ήταν πολλοί και οι κάτοικοι για να γλυτώσουν τοποθέτησαν ξύλινους σταυρούς στις άκρες του χωριού. Ωστόσο, μόνο η περιοχή αυτή πήρε την ονομασία αυτή.
 3)Λιβάδι:Σύνορα νομών Ιωαννίνων-Θεσπρωτίας.Είναι οροπέδιο.Το χειμώνα νερά συγκεντρώνωνται,δημιουργώντας λίμνη σε υψόμετρο 1200μ.Εκεί έγινε μάχη των Σουλιωτών με τον Αλη Πασά.
 4)Γκρεμίνα:Μεγάλος γκρεμός.


 5)Μελλάκος:Μεγάλος λάκκος.Σύμφωνα με μύθο εκεί υπήρχε πήγη από την οποία έβγαινε ένα μεγάλο φίδι.Οι βοσκοί την έκλεισαν με 40 ποκάρια(δέρματα ζώων)Το νερό χάθηκε από το μέρος και βγήκε σε άλλη πηγή στο χωριό Σιστρούνι.
 6)Τζούμπα(κορυφή) της Βρυτζάχας:Ο μύθος λέει ότι στο μέρος αυτό υπάρχει μια τρύπα,στην οποία ότι πέσει μέσα βγαίνει στο ποτάμι της γλυκής.
 7)Παλαιοχώρης:Χείμαρος.Εκεί υπήρχαν τα πρώτα σπίτια του χωριού.
 8)Καστρι:Βρέθηκαν απομεινάρια,τα οποία έμοιαζαν με απομεινάρια κάστρου.Από την τοποθεσία αύτη ο Αλή Πασάς παρακολουθούσε τη μάχη στο λιβάδι.
 9)Πηγαδάκια:Πηγή από την οποιά παίρνουν νέρο οι κάτοικοι του χωριού.
 10)Μπουλνέτσια:Η περιοχή πήρε το όνομά της από κάποιον Τούρκο που είχε την περιοχή.
 11)Κρανούλα:Περιοχή με πολλές κρανιές.
 12)Αμπέλι:Χωράφι,όπου παλιά υπήρχαν αμπέλια.
 13)Λιμέρι του Καρρά: Κάποιος Καρράς κρυβόταν εκεί την εποχή της τουρκοκρατιας.
 14)Κόντρα:Είχε γίνει κατολίσθηση και το έδαφος υποχώρησε κοντρα(κάθετα).
 15)Συκούλι:Περιοχή με πολλές συκιές.
 16)Βούρλος: Περιοχή με πολλά βούρλα(=φυτό).
 17)Ρουπακιά: Φυτό με το όνομα ρουπάκι φύτρωνε στην περιοχή αυτή.Πλέον δεν υπάρχει.
 18)Κόκκινο: Χωράφι που ονομάζεται έτσι λόγω του κόκκινου χρώματος.
 19)Του Ντόνα: Κάποιος κάτοικος του Ζωτίκού με το όνομα Ντονας είχε σκοτωθεί εκεί.
 20)Καπηνιά:Πιθανόν πήρε το όνομά της απ''την ύπαρξη πολλών καμινιών που έφτιαχναν κάρβουνα και τα πουλούσαν στα Γιάννενα.
 21)Παλιομακρούσα:Μάλλον από το σχήμα της που είναι στενόμακρο.
 22)Αη-Λιάς:Πήρε το όνομά του απ''την εκκλησία του Αη-Λιά που βρίσκεται εκεί.
 23)Το λιμέρι του Σταυρέκα:Κάποιος αρματολός την εποχή της Τουρκοκρατίας που ονομαζόταν Σταυρέκας κρυβόταν εκεί.
 24)Πλακωτή:Ίσως επειδή η μορφολογία της περιοχής είναι τέτοια που πέτρες πέφτουν από παντού στην περιοχή αυτή και την "πλακώνουν".
 25)Ταμπούρι:Παρατηρητήριο των Σουλιωτών.Πλέον υπαρχουν μόνο ερείπια.
 26)Γκαλμπετσάκι
 27)Μουτσάλα:Περιοχή του χωριού που έχει πολύ νερό όλο το χρόνο.
 28)Λίππες:Η πρώτη εκδοχή είναι ότι η περιοχή πήρε το όνομά της από τις φλαμουριές που υπήρχαν εκεί(λίππα=φλαμουριά)Και πλέον δεν υπάρχουν. Η δεύτερη εκδοχή είναι ότι η ονομασία της περιοχής προέρχεται από τη σλάβικη λέξη λίππα που σημαίνει κάστρο.
 29)Μποστάνι:Περιοχή που ήταν πλούσια σε νερό και καλλιεργούσαν διάφορα κηπευτικά.
 30)Στρατήκι:Σημείο όπου όσοι μετέφεραν πραγματα και κυρίως οι γυναίκες που κουβαλούσαν τα ξύλα στην πλάτη τους(Ζαλικωμένες)σταματούσαν για να ξεκουραστούν.</p>\r\n<p>31)Καστράκι:Υπάρχουν υπολείμματα κάποιού μικρού κάστρου(παρατηρητήριο),που τα παλιά χρόνια κατοικούσε κάποιος φύλακας,που έλεγχε την περιοχή.<br 32)Τσέρος:Περιοχή που ευδοκιμούσε ένα είδος δέντρου που ονομαζόταν "τσέρος".

 Οι εκκλησίες του χωριού
 Η κεντρική εκκλησία του χωριού.Είναι αφιερωμένη στην κοίμηση της Θεοτόκου.
 Η εκκλησία του Άγίου Ιωάννη του Προδρόμου.
 Η εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας.
 Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου.
 Η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου.
 Η εκκλησία της Παναγίας της Λαμποβίτρας.
 Η εκκλησία του Αγίου Νεκτάριου.


 Άλλες εκκλησίες του χωριού είναι:Ο Άη-Γιώργης, Ο Άη-Μηνάς, Ο Άη-Δημήτριος, Ο Άγιος Χριστόφορος και Ο Άγιος Ιωάννης.
 
 Ήθη, έθιμα και αντιλήψεις.


 Έθιμα

1)25η Μαρτίου: Τα παιδιά του χωριού παίρνουν κατσαρόλες και διάφορα μαγειρικά σκευή,τα οποία χτυπάνε με δύναμη ωστέ κάνουν θόρυβο και να τρομάξουν τα φίδια και οι σαύρες ξυπνάνε από τη χειμερεία νάρκη.Λένε χαρακτηριστικά "Φευγάστε φίδια,φευγάστε γκουτσαρίτσες γιάτι ήρθε του Ευαγγελισμού και σας κόβουν το κεφάλι και σας ρίχνουν στο ποτάμι και σας φανε οι καλογρίτσες.

2)των Βα'ι'ων: Οι καινούργιες νύφες του χωριού τη χρονιά που πέρασε είναι υποχρεωμένες να φέρουν τη δάφνη στην εκκλησία για να μοιράσει ο παπας στους πιστους τα Βάγια.

3)Απόκριες: Τις απόκριες οι κάτοικοι του χωριού ντύνονται μασκαράδες και τριγυρνάνε στα σπίτια.Το βράδυ όλοι συγκεντρώνωνται σε ένα σπίτι και διασκεδάζουν όλη νύχτα μαζί με μουσική και φαγητό.

4)Ξέφλος:Πριν από χρόνια οι κάτοικοι κάποιες μέρες του καλοκαιριού συγκεντρώνωνταν σε σπίτια με σκοπό να ξεφλουδήσουν τα καλαμπόκια.Βέβαια,όλο αυτό εξελεισόταν σε γλέντι που κρατούσε όλη νύχτα.Άντρες και γυναίκες χωρίζονταν σε 2 ομάδες και τραγουδούσαν.Ακόμα,κατά τη διάρκεια αυτού του γλεντιού τα παρεβρισκόμενα άτομα έβαζαν διάφορα στοιχήματα.Στο τέλος της βραδιάς οι γυναίκες έβγαζαν πιατέλες με φρούτα.

5)Γάμος: Ο γάμος θεωρούταν ένα από τα σημαντικότερα κοινωνικά γεγονότα στο χωριό.Παλαιότερα διαρκούσε 3-4 μέρες.Το γλέντι γινόταν 2 μέρες.Μία μέρα στο σπίτι του γαμπρού και μια στο σπίτι της νύφης.Εκείνη την εποχή ο γάμος γινόταν με έξοδα των καλεσμένων.Ανάλογα με το πόσο κοντινή είναι η συγγένεια με τους μελόνυμφους,οι συγγενείς φέρνουν φαγητά για το γάμο.Ωστόσο,η βάφτιση μπορούσε να γίνει χωρίς κανείς να το καταλάβει.

Αντιλήψεις
1)Οι κάτοικοι του χωριού όταν ακούσουν για πρώτη φορά το γκιώνη πρεπει να φοράν παπούτσια.Αντίστοιχα,όταν ακουσουν τον κούκο πρώτη φορά πρέπει να έχουν φάει ψωμί,ενώ την πρωτομαγιά τρώνε σκορδο πριν ακούσουν το γάιδαρο.Τέλος,πρέπει να δουν το αλογόκουκο(πουλί) απ΄την πάνω πλευρά και όχι απ'την κάτω.Όλα αυτά ειναί είδη στοιχήματος,που βάζουν οι κάτοικοι του χωριού με τα συγκεκριμένα ζώα.

2)Οι κάτοικοι του χωριού πιστεύουν ότι την ημέρα της γιορτής της Αγίας Μαύρης(2 Μα'ί'ου) δεν πρέπει να οργώνουν τα χωράφια γιάτι τα βόδια,που κάνουν αυτή τη δουλειά, κινδυνεύουν να πεθάνουν.

3)Την Καθαρο-δευτέρα δεν πρέπει να σπείρουν τα χωράφια γιατί ο τυφλοπόντικας θα τα καταστρέψει.

                 
                                  Λέξεις

ΛΕΞΕΙΣ         ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ


Αγκούσα             Δυσφορία
Αλυσίβα              Βρασμένο νερό με στάχτη που χρησιμοποιούταν για λούσιμο και
                             πλύσιμο ρούχων
Γκεύω                 βουτώ ψωμί
Τσιάφνη            πάχνη
Τσίφτης             έξυπνος
Καλυβώνω        βάζω πέταλα στο άλογο
Σκουτί                 ρούχο
Γήκος                  στοίβα σκεπασμάτων
Βακούφκο         κτήμα της εκκλησίας
χολιάζω               στεναχωρώ
Αβέρτα                συνεχώς
Αυτού                  εκεί
Αντάρα               ομίχλη
Αρμαθιά             Πολλά πράγματα μαζεμένα το ένα πάνω στο άλλο
Βίτσα                   βέργα
Γούμασμα          Συκωτάκια με λαχανικά στο τηγάνι
Λατζοκόβω         τριγυρνώ
Λώβα                    βρωμιά
Νογάω                 Καταλαβαίνω
Φάουλο                η τροφή για τα άλογα και τα μουλάρια
Αδράχτι               εξάρτημα της ρόκας που μαζεύει το γνέμα
Αλάργα               μακρυά
Σκιόραμα           φάντασμα
γελάω                  περιγελώ
μαξούμι              μικρό παιδί
σκολιό                 σχολείο
γκουσταρίτσα  σαύρα
Ζαβός                  ανόητος
Σκράπας             το άτομο που δεν γνωρίζει τίποτα
Πρατίνα             προβατίνα
Τσιοκάνι            σφυρί
Χαμπέρι            νέο,είδηση
Χαραή                  χαραυγή
τζούμπα            κορυφή
Αραντεύω         τρέχω
Σφαλαγκονιά   Ιστός αράχνης
Αλουπές             Αλεπούδες
Γκουμπέ            μικρό υπόγειο
Σουμάλα            Λίπασμα απ'τα φύλλα των δέντρων
Δεν το χά-
λεψα                    Δεν του έδωσα σημασία
Λιάσα                 πόρτα
Κουτσούμπι     σκαμπό
Φαράσι              φτύαρι
θύρα                  πόρτα
Σαρμανίτσα     κούνια
Σπάργανα        Τηγανήτες στην πλάκα
Βλάντα              Με αυτό χτυπούσαν το γάλα για να γίνει βούτυρο.
Γκουμπλίτσα   Με αυτό άρμεγαν τα πρόβατα
κορδάνι
Πλαστίρι         Μαγειρικό σκεύος που φτιάχναν την κουλούρα,το ψωμί.
μπομπότα      αλεύρι από καλαμπόκι
Ταύλα             στρογγυλό τραπέζι
Κοφτός          πλιγούρι
Μπόλια          Φαγητό με καλαμπόκι,ρεβύθια,φακές και πολλά άλλα όσπρια.
Βάβο               Γιαγιά
κακάβι            κατσαρόλα
μπουγάδα      πλύσιμο ρούχων
Ντεψί                ταψί
ταβάς                σκεύος μικρότερο του ταψιού
Σαγάνι              κεύος που χρησίμευε για πιάτο
Μπουκου-     ψωμί με λάδι
Σίβρασμα       ρίζυ
Τσουκάλι        κανάτα
Γκονταρί-
τσες                 βελόνες πλεξίματος
Βελέτζες         κουβέρτες
Μπονιότα      σκεύος που βάζαν το γάλα
διαβαίνω       περνώ
τυράω            κοιτάω
Μπριχου-
ζούρι             λερωμένος
Σκάρπα       πουρνάρι που δεν έχει αποκτήση κορμό
Λιάρης        φίδι
γαράφα      μπουκάλι
μπουχαρί     τζάκι

Πρόσφατες αναρτήσεις

  • Δεν υπάρχουν δημοσιεύσεις προς εμφάνιση

Τοπολαλιά

 

Οι γειτονιές μας

ΒΡΥΤΖΑΧΑ web tv

Μουσεία και αρχαιολογικοί χώροι

dd

Μετεωρολογικός σταθμός Ζωτικού

Screenshot 2023 04 27 at 5.14.24 PM

Screenshot 2023 04 27 at 10.43.18 PM

Ellinomatheia1

Screenshot 2023 04 27 at 11.18.15 PM

Screenshot 2023 04 28 at 12.10.11 AM

Λογοτεχνία

Ελεύθεροι Πολιορκημένοι

Χὰνς Κρίστιαν Ἄντερσεν - Τὸ κοριτσάκι μὲ τὰ σπίρτα

Νικος Καζαντζάκης

Ὁ βράχος καὶ τὸ κύμα

ΤΑΣΣΟΣ ΜΟΥΖΑΚΗΣ

Η ιστορία του Ζωτικού

Η εξέλιξη του πληθυσμού του Ζωτικού από την απελευθέρωσή του από τους Τούρκους έως σήμερα

Μύθος και Λόγος - Μέρος 2.

ΖΩΤΙΚΟ (ΛΙΒΙΚΙΣΤΑ) ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Συμβόλαιο αγοροπωλησίας Ζωτικού

Έρευνες

Γραμματικοί και Συντακτικοί Κανόνες του Ιδιώματος

Το Ζωτικό στην ιστορία

Το Μαντήλι στην λογοτεχνία - ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ

Στα χρόνια που πέρασαν

ΤΟ ΜΑΝΤΗΛΙ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ και την λογοτεχνία - Μέρος 3.

Το Ζωτικο στις τέχνες - Φρειδερίκη Παπαζήκου

Το Ζωτικο στις τέχνες - Φώτης Μότσης

Αφηγήσεις

Αφιερώματα

Περιηγήσεις

periigiseis

Γιορτές

giortes

Δημιουργίες

dimiourgies

Παρουσιάσεις

parousiaseis