του Μιχαὴλ Πυλάρτη 

Το Ὀνομά σου Ζωτικό

 

ἡμίφωτη γραμμὴ στ’ Ἀχέροντα τὸν μῦθο 

μακραίωνης Σελλῶν ἰσχνὴ φωνή,


καὶ ἀργότερα τοῦ Πύρρου 

«παλαιοκάστρου» ἐπιλογή· 

...ἀλλ’ ὅμως Αἰμιλίου Παύλου


μιαρὴ καταστροφή.


Καὶ ὅταν στὴν διαδρομὴ τοῦ χρόνου


ἡ ὁμαλὴ κατοίκηση


μὲ λόγο, πίστη καὶ κανόνα


πλανόβια δηλώνει ἤ ἀποῦσα


- σὲ ἀνέστιους κατοίκους - ,


ὁ τόπος δὲν λαμπρύνεται


μέ νύχτας λαμπηδόνα,


και ἡ Ἱστορία σιωπᾶ μες σε πυκνή ἀχλή. 

 

Το Ὀνομά σου Ζωτικό

Στην πονεμένη Ἤπειρο


- συνήθως ἀπὸ τ’ Ἄρβανον καὶ κάτω – 

ξαναπροβάλλεις θάλλουσα
- 

Λιβίκιστα -


στό ριζοβούνι τ’ Ἀλισσοῦ


- μὰ ἀργότερα ὑπόδουλη


κατάστηθα τρωθεῖσα -


σ’ Ὀθωμανοῦ κατάστιχα 

ἀχνοφαίνεις.


Καὶ ἀκολούθως παρηχεῖς


στῶν Σουλιωτῶν τὴν ἱστορία


καὶ μαρτυρεῖς τὴν παρουσία σου


στό ἄλγος τῆς σκλαβιᾶς 

σ’ ἀγῶνες γιὰ Ἐλευθερία


ὡς δείχνουν τὰ μνημεῖα σου 

Βρυτζάχας καὶ Χωριοῦ. 

 

Το Ὀνομά σου Ζωτικό

Σημαδιακὸ στήν παλιγγενεσία


ἀπὸ τὸ 1928 καὶ ἑξῆς


γιὰ τὴν φερώνυμη ἐπωνυμία σου,


ἀφοῦ μὲ «κρίσι» τῆς κοινοτικῆς ἀρχῆς


ἡ πολυχρόνια Λιβίκιστα ἀναβαπτίστηκε 

καὶ ὡς «Καλλίστη» προτιμήθηκε 

τὸ(ν) « ΖΩΤΙΚΟΝ» Ὀνομασία σου. 

...Κοντόφθαλμος ὅμως ὁ χρόνος 

δὲν ἦταν πάντα φιλικὸς


καὶ έζησες εἰρηνικὰ καὶ ἐμπόλεμα. 

Μὰ ἦταν καὶ ἐποχὲς 

πού θέρμαινε κακόγνωμα, 

σκληρά καὶ ἐπώδυνα


τῆς φτώχειας πάθια ἀγροτιᾶς 

καὶ τῆς ξενιτιᾶς ἀντάμα. 

Ὅμως καὶ ριζωμένα ἀπὸ παλιὰ 

ἀνθίζανε καὶ εύχαρα συνάμα 

γιορτινά και ἐθιμικὰ ὁμότροπα 

με τῆς καρδιᾶς ἀντάμωμα. 

******************************* 

...Ὅλα αὐτὰ ἀναπολῶ


ὡς πάροικος σὲ ξένο τόπο


σαν τό τσιγκόσκεπό μας σπιτικό 

σὲ λουλουδᾶτο κῆπο 

μέ θημωνιές και βάτα


και δέκα γιδοπρόβατα στὸν κοντινὸ μας λόγγο. 

Παιδιά πού τρέχαμε κοντοπαντέλονα 

ἀπὸ τῆς αὐγῆς φανέρωμα


σε κάθε αγριοτόπι


σ’ αλάνες, μονοπάτια, λάκκους πάνω κάτω 

καί παίζαμε σέ χωραφιές


με τσουραπιένο τόπι. 

 

Το Ὀνομά σου Ζωτικό

Τώρα, ὡς λόγος ἵμερος, συγκίνηση,


ζωγραφιά ρωμαντικὴ μὲ τ’ Αλισσοὺ βροχὴ·


στὴν εὐωδιά ανθοβόλου ρίγανης,


κουτσουπιᾶς μωβέ στολὴ


μιᾶς μέλισσας ὁ τρύγος στὴν ὀμορφιὰ τοῦ κούμαρου!. 

Μὰ τὶ Θέα ! στὸν λόγγο τοῦ ρεικιοῦ,


πλατάνου, πουρναριοῦ,


τὶ ἄκουσμα ἀρνιοῦ, ἀλύχτημα σκυλιοῦ,


ἑνὸς σπιτιοῦ κατοικημένου! 

 

Το Ὀνομά σου Ζωτικό

γαλήνιο ἀγνάντεμα


Όταν χαμογελᾶ ἡ Ἀνατολὴ


ἀπὸ τὶς αὐλακιὲς τοῦ Τόμαρου


καὶ βρίσκει παιχνιδιάρικα τὸ δειλινὸ τοῦ Αϊ Ἠλιᾶ 

ὅταν πετροχελίδονα στὸν Οὐρανὸ χορεύουν·


τὶ συμφωνία μετρική!


ὅταν προβάλλει ἡ φωνὴ


δειλὰ τοῦ ἀηδονιοῦ καὶ κότσυφα


ὅλα μιά ἁρμονία θεϊκή


στά χέρσα τώρα κηποχώραφα


νά σὲ μεθοῦν καλόκεφα! 

 

Το Ὀνομά σου Ζωτικό

Ἀναπνοὴ τῆς Ἄνοιξης,


φιλὶ νυμφῶν τὴν πασχαλιά, 

παραμυθιοῦ Νεράϊδας 

ἐρωτικῆς πρωτομαγιᾶς 

στὸ τέντωμα ἀγράμπελης 

τοῦ ξεχασμένου φράκτη. 

Ὀσμὴ χαμόμηλου 

μιᾶς χορταριασμένης χωραφιᾶς 

ποὺ κάποτε τῆς φαμελιᾶς,


μᾶς φτωχομοίραζε


τό ζυμοδάκρυτο ψωμὶ, 

ἀπότιστης καλαμποκιᾶς . 

 

Το Ὀνομά σου Ζωτικό

Λιβάνι Ἁγίων δεκαοκτὼ ἐκκλησιῶν, 

βακουφιοῦ κατάλοιπο ἢ τάμα, 

ἀναβαθμὸς τῶν προσευχῶν 

μεγαλυνάριο τῆς χαρᾶς, 

μὲς στο οἰκογενειακὸ ξωκλήσι. 

Καὶ ἐτήσια γιορτή


«Πανήγυρις ἀντάμωσης ἁγίας»


τὸν Δεκαπενταύγουστο, τῆς Παναγίας, 

μὲς στοῦ Σχολειοῦ τὸ πλάτεμα, στὴ Φύση. 

Ἐδῶ, Νοσταλγικὰ


σοῦ γιγαντώνει ἡ μουσικὴ


τὶς νότες τοῦ ἐθίμου


μὲ Τελεστικὸ χορό, ἐγκώμιο


στὸν ἦχο τοῦ κλαρίνου


λυτρωτικὰ νά λειτουργεί.


Καὶ μὲς στὸν κύκλο τοῦ χοροῦ


καὶ στοῦ κεφιοῦ ξεφάντωμα


νὰ λάμπει ὁ νόστιος δεσμός


καὶ τὸ ψυχικὸ ἀντάμωμα! 

 

Το Ὀνομά σου Ζωτικό

Μία λειτουργία τῆς Κυριακῆς


τοῦ αὐτοδίδακτου παπᾶ καὶ ψάλτη 

σὲ ἀσυνήθιστη Ἐκκλησιὰ


ποῦ ταφέντες «ἀναπαύει»,


τῶν συγχωριανῶν μας


εἶναι τρόπος ἐπαρκὴς


ὡς λαοσύναξη πού ἑνώνει.


Μια μυσταγωγία καρδιακὴ 

συμμετοχὴ στὴ λήψη ἀντιδώρου 

καὶ ὅταν περνᾶ τὸ τρίκερο,


τὸ μελιχρὸ του φῶς


αἰσθαντικὰ καὶ πρόθυμα


θ’ ἀλλάξει χέρια μετοχής ομόθυμα , 

ἡ αἰσθαντικὴ συμπόνια θά φανεῖ 

όταν δυστυχώς επισκεφθεί


της θλίψης ἀποστράγγιγμα


σὲ ἀδόκητη θανή. 

 

Το Ὀνομά σου Ζωτικό

Νερὸ Ὑλόγυμνης Βρυτζάχας ζωοδόχο, 

λιβάδι έλατοϊσκιωτων ἀλόγων 

ἐλευθέρων- Δυτικά,


καὶ ἀντίκρυ - στὴν Ἀνατολή- , 

περήφανος ὁ Αϊ- Μηνᾶς 

μὲσ’ τὰ ὑδρόβια τῶν πηγῶν 

τ’ Ἀχέροντα πλατάνια·


καὶ τὸ γραφικὸ χωριὸ μας 

διάσπαρτο ἐκτείνεται 

ἀπὸ τὰ νότια τοῦ κάτω Ζωτικοῦ 

-μεγάλου μαχαλᾶ -


ὡς τὴν Βορεινὴ ἀγριόφυτη Μοτσάλα. 

Σε αὐτὴ τὴν τοπικὴ γεμάτη Χάριτες 

ἐκτεταμένη ἰχνογραφία,


μὲ πληρότητα ἀκουμπάω τὴν ψυχὴ μου· 

καὶ ἀπὸ μόνο του αὐτὸ


εἶναι Εὐλογημένη ἀπαντοχὴ μου.