Η ελληνική επανάσταση του 1821

adelfotita Αδελφότητα Ζωτικιωτών Αθήνας”

Σύλλογος Ζωτικιωτών "Η ΒΡΥΤΖΑΧΑ"

Κυριακή, 28/04/2024

Σύνδεση / εγγραφή

Αρχείο φωτογραφιών

Η Αδελφότητα Ζωτικιωτών στο Facebook

Ο Σύλλογος Ζωτικιωτών στο Facebook

Δημοφιλή άρθρα

Διαδικτυυακές Δημ. Υπηρεσίες

Ελληνικό Κτηματολόγιο

Α.Α.Δ.Ε.

Η ελληνική επανάσταση του 1821

Γιάννης Μότσης

Η ελληνική επανάσταση είναι ένα γεγονός μεγάλης σημασίας για την ιστορία της νεώτερης Ελλάδας. Στην ουσία είναι το σημείο γένεσης της νεώτερης Ελλάδος, καθώς μετά από δέκα χρόνια αγώνων, στρατιωτικών και διπλωματικών, που διήρκησαν συνολικά από τον Φεβρουάριο του 1821 έως το Φεβρουάριο περίπου του 1830,

oι Έλληνες απέκτησαν για πρώτη φορά στην ιστορία τους ένα εθνικό κράτος, με το όνομα Ελλάδα με συγκεκριμένα σύνορα, διεθνώς αναγνωρισμένα, με συγκεκριμένο όνομα, συγκεκριμένη σημαία και εθνικό ύμνο, και μάλιστα ενός εθνικού κράτους το οποίο ήταν και ανεξάρτητο. Καθώς στη διάρκεια των εξελίξεων του αγώνα δεν ήταν καθόλου φανερό ότι θα ολοκληρωθεί αυτό το μεγάλο εγχείρημα των Ελλήνων στη δημιουργία ενός ανεξαρτήτου κράτους. Θα μπορούσε να ήταν αυτόνομο, όμως οι διπλωματικές εξελίξεις, τόσο με τη συνθήκη της Αδριανουπόλεως, όσο και με τις συνθήκες του Λονδίνου, έδωσαν τη δυνατότητα στην ελληνική πλευρά να δημιουργήσει το πρώτο στην ιστορία ελληνικό εθνικό κράτος, το οποίο βέβαια δεν ήταν μεγάλο.
Περιελάμβανε τις περιοχές της Πελοποννήσου, τα νησιά του Αργοσαρωνικού, τα νησιά των Κυκλάδων, τις βόρειες Σποράδες και τη Στερεά Ελλάδα στη γραμμή Παγασητικού- Αμβρακικού.
Το αποτέλεσμα αυτό ήταν μια μεγάλη διπλωματική νίκη αυτών των στρατιωτικών προσπαθειών του Ελληνισμού που ξεκίνησε με τη δράση μιας εταιρείας, μιας μυστικής συνωμοτικής εταιρείας, η οποία ήταν στην κατεύθυνση παρόμοιων εταιρειών της εποχής, σε άλλες περιοχές της Ευρώπης.
Η Φιλική Εταιρεία δημιουργήθηκε το 1814 στην Οδησσό της Μαύρης Θάλασσας και μέσα σε περίπου επτά χρόνια από τη δημιουργία της, ήταν σε θέση να μπει, να πάρει την απόφαση, την αποκοτιά, να ξεκινήσει το στρατιωτικό σκέλος των οραμάτων της, με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη να περνά τον ποταμό Προύθο και να μπαίνει στις περιοχές της Βλαχίας και της Μολδαβίας, περιοχές οι οποίες ανήκαν στην Οθωμανική αυτοκρατορία, αλλά ήσαν αυτόνομες, περιοχές εξαρτώμενες από την Οθωμανική αυτοκρατορία. Έδωσε τις μάχες του εκεί. Οι μάχες κατέληξαν σε αποτυχία των Ελλήνων και του εγχειρήματος τους στις περιοχές αυτές.
Έτσι τον Σεπτέμβριο περίπου του 1821 το πράγμα είχε λήξει, στις περιοχές των παραδουνάβιων ηγεμονιών. Στη συνέχεια η βάση του αγώνα μεταφέρθηκε προς τον νότο, κυρίως στην Πελοπόννησο και μετά επεκτάθηκε σε άλλες περιοχές.
Οι εξελίξεις οι στρατιωτικές, συνεπέφεραν βίαιες αντιδράσεις από πλευράς της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Ο σουλτάνος Μαχμούτ ο Β’ έξαλλος από τις δράσεις της ελληνικής πλευράς, διέταξε ευρείας κλίμακας σφαγές στην Οθωμανική αυτοκρατορία, σε περιοχές στις οποίες το ελληνικό στοιχείο είχε μεγάλη παρουσία.
Έτσι υπήρξαν εκτεταμένες σφαγές και καταστροφές στην Κωνσταντινούπολη, στο Αϊβαλί, στην Κύπρο, στη Ρόδο, στην Κρήτη, σε μεγάλες πόλεις της αυτοκρατορίας. Κορυφαίο γεγονός ήταν η εκτέλεση του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε’. Οι σφαγές αυτές έπαιξαν ρόλο σε άλλες περιπτώσεις, ανασταλτικό, των εξελίξεων των πραγμάτων, σε άλλες περιπτώσεις όμως ενέτειναν το πάθος των Ελλήνων για τα περαιτέρω και για τη συνέχιση της δράσης τους, η οποία έτσι κι αλλιώς είχε μεταφερθεί προς την Πελοπόννησο, μια και στην Πελοπόννησο υπήρχε ένας μεγάλος αριθμός μυημένων στη Φιλική Εταιρεία.
Η μετακίνηση του βάρους της επανάστασης στην Πελοπόννησο και στη συνέχεια στη Στερεά Ελλάδα και στα νησιά, έδωσε νέα ώθηση στην επανάσταση η οποία έμοιαζε ότι χανόταν, στη Βλαχία και στη Μολδαβία. Η επανάσταση του 1821 στην περιοχή της Πελοποννήσου ξεκίνησε στις 21 Μαρτίου
στα Καλάβρυτα, και συνεχίστηκε η έκρηξη της επανάστασης, πάλι στις 21, 22 Μαρτίου στο Αίγιο. Η Καλαμάτα επαναστάτησε στις 23 Μαρτίου 1821. Συνεχίστηκε στα Καλάβρυτα 22, 23 Μαρτίου και πήγε έτσι εξελισσόμενη με τη Στερεά Ελλάδα να έρχεται σε δεύτερη μοίρα στην κινητοποίηση, αλλά σε κοντινές περίπου ημερομηνίες.
Η Ανατολική Στερεά Ελλάδα επαναστάτησε στις 24 Μαρτίου 1821. Η Δυτική Στερεά άργησε κατά αναλογία. Τα νησιά του Αιγαίου είχαν και αυτά το δρόμο τους. Η Θεσσαλία, η Εύβοια, τα Άγραφα μπήκαν σταδιακά. Η Δυτική Στερεά επαναστάτησε στις 20 Μαΐου 1821. Και στο 1822 η δυτική Μακεδονία μπήκε και αυτή στον αγώνα. Η Κρήτη, η οποία έδωσε πολύ μεγάλες μάχες, μέχρι το 1824. Η Κύπρος στην οποία είχαν γίνει μεγάλες σφαγές και πνίγηκε επανάσταση. Η επανάσταση καταπνίγηκε στις περιοχές της Χαλκιδικής και της Ανατολικής Μακεδονίας. Καταπνίγηκε στις περιοχές της δυτικής Μακεδονίας και της Θεσσαλίας, και τελικά σταθεροποιήθηκε στις περιοχές της κεντρικής Ελλάδας, Πελοποννήσου και των νησιών και έτσι εδώ έχουμε και τα κεντρικά πεδία πολέμου τα οποία θα διαρκέσουν από το 1821 έως και το 1829.
Η επανάσταση ενώ ξεκίνησε από τις περιοχές της Βλαχίας και της Μολδαβίας τελικά στέριωσε στις περιοχές της Πελοποννήσου και της Στερεάς όπως και των γειτονικών νησιών. Γενικά οι δράσεις και η έκρηξη της επανάστασης συμβαίνει εκεί γύρω στις 21 Μαρτίου και από 21- 30 Μαρτίου η εξέλιξη ήταν σταθερή σε διάφορες περιοχές της Πελοποννήσου. Πρωτοπόροι σ’ αυτή την έκρηξη των πραγμάτων ήταν οικογένειες όπως οι Μανιάτικες οικογένειες των Μαυρομιχαλέων, οι Αχαϊκές οικογένειες Ζαΐμη και Λόντου, ο Κολοκοτρώνης και ο Παλαιών Πατρών Γερμανός. Μια σειρά οικογενειών της Πελοποννήσου ήταν έτοιμη για αυτή την εξέλιξη έτσι ώστε τελικά το πράγμα να μεταφερθεί στο νότο και να στέρξει.
Στη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης θα μπορούσαμε να περιοδολογήσουμε τα πράγματα ως εξής:
Ο πρώτος χρόνος το 1821 είναι μια χρονιά νικών, θα έλεγε κανείς καθόλου δευτερευόντων, που έδωσαν και μια δυναμική στον αγώνα. Το 1821 έχουμε νίκες στην Τριπολιτσά, στο Βαλτέτσι, στο Χάνι της Γραβιάς στα Βασιλικά. Παραδίδονται οι τουρκικές φρουρές του Ναυπλίου και της Αθήνας, ενώ ταυτοχρόνως το 1821 υπάρχουν ήττες στην Αλαμάνα, έχουμε την καταστροφή του στόλου του Γαλαξιδίου και αποτυγχάνει η προσπάθεια των Ελλήνων να καταλάβουν την Πάτρα. Αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα της ιστορίας της επανάστασης του ’21 ότι το κάστρο των Πατρών και το κάστρο της Χαλκίδας στην Εύβοια δεν κατακτήθηκαν από τους Έλληνες (φάνηκε ήδη από την πρώτη χρονιά).
Ο δεύτερος χρόνος, το 1822, οι νίκες επίσης συνεχίζονται και είναι σημαντικές. Είναι το 1822 η χρονιά με νίκες στην περιοχή του Κομπότι, στα Δερβενάκια στην Πελοπόννησο και επιτυγχάνεται επίσης το 1822 επιτυχώς να απωθηθεί η πολιορκία του Μεσολογγίου αλλά την ίδια χρονιά το 1822 υπάρχουν και μεγάλες ήττες. Η βαρύτερη είναι η ήττα στο Πέτα. Το Πέτα είναι περιοχή κοντά στην Άρτα, στην δυτική Ελλάδα, μια μεγάλης σημασίας ήττα για τις εξελίξεις των πραγμάτων και των εσωτερικών πραγμάτων στην ελληνική πλευρά. Οι Έλληνες ηττώνται λοιπόν στο Πέτα και το 1822 επίσης γίνεται η καταστροφή της Χίου. Ένα γεγονός που βαραίνει στα πράγματα αλλά παίζει ρόλο και θα το δούμε αυτό στη διεθνή συμπάθεια, που αρχίζει να αναπτύσσεται για την ελληνική υπόθεση.
Το 1823 είναι η χρονιά εξελίξεων εσωτερικής φύσεως καθόσον ενώ παραμένουν ανοιχτά τα πεδία των στρατιωτικών συγκρούσεων, οι ελληνικές διεργασίες που είχαν αρχίσει σε σχέση με πολιτικές εξελίξεις ήδη από το 1821 βρίσκονται σε φάση εντάσεων. Το 1823 μετά την Εθνοσυνέλευση του Άστρους είναι φανερό ότι ο εμφύλιος πόλεμος είναι προ των πυλών.
Έτσι η επόμενη χρονιά το 1824 θα είναι μία μοιραία χρονιά για την εξέλιξη του αγώνα καθώς οι Έλληνες θα εμπλακούν σε δύο κύκλους εμφυλίων πολέμων οι οποίοι και θα δώσουν την ευκαιρία στον Ιμπραήμ της Αιγύπτου. Η Αίγυπτος ανήκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ήταν τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο σουλτάνος στέλνει το γιό του Mehmet Ali πασά της Αιγύπτου, τον Ιμπραήμ, ο οποίος αποβιβάζεται στην Πελοπόννησο. Ο Ibrahim αποβιβάζεται στη Μεσσηνία τον Φεβρουάριο του 1825 και λόγω των εσωτερικών διενέξεων των Ελλήνων, βρίσκει τη δυνατότητα να σαρώσει, να καταστρέψει, να ανακαταλάβει περιοχές που είχαν καταληφθεί τα προηγούμενα έτη του πολέμου και να περάσει απέναντι στη Στερεά Ελλάδα, να χτυπήσει το Μεσολόγγι, το οποίο και τελικά θα πέσει το 1826. Εν τω μεταξύ το 1825 οι Έλληνες προσπαθώντας να αναχαιτίσουν τον Ιμπραήμ θα έχουν μεγάλες ήττες στο Νεόκαστρο και στη Σφακτηρία στις περιοχές της Μεσσηνίας, το Μανιάκι σ’ όλες αυτές τοποθεσίες στην Πελοπόννησο, αν και ο Ιωάννης Μακρυγιάννης θα επιτύχει νίκη στην περιοχή των Μύλων στην Αργολίδα. Το 1826 όμως ακριβώς διότι οι ήττες του ’25 επέτρεψαν τον Ιμπραήμ να σαρώσει στην Πελοπόννησο και να κατευθυνθεί προς τη Στερεά Ελλάδα θα επιτρέψουν στην τουρκική πλευρά να ανακαταλάβει ευρύτατα τμήματα της Στερεάς Ελλάδος μετά και την πτώση του Μεσολογγίου και την ηρωική του έξοδο τον Απρίλιο του 1826. Με τη δύναμη πλέον του νικητή οι οθωμανικές δυνάμεις χτυπούν την Αθήνα, δηλαδή κινούνται προς την ανατολική Στερεά, χτυπούν την Αθήνα, νικούν στη μάχη του Φαλήρου. Στη μάχη του Φαλήρου πεθαίνει ο Γεώργιος Καραϊσκάκης. Η Αθήνα πέφτει και ο Καραϊσκάκης σκοτώνεται τον Απρίλιο του 1827. Όλα δείχνουν ότι η επανάσταση πνέει τα λοίσθια και ότι πρόκειται να ακολουθήσει ευρείας κλίμακας σφαγή του ελληνικού πληθυσμού. Όμως το 1827 η εμπλοκή των Μεγάλων Δυνάμεων στο ελληνικό εγχείρημα είναι μεγάλη και έτσι Αγγλία Γαλλία και Ρωσία επεμβαίνουν στα πράματα του νότου της ελληνικής χερσονήσου και έτσι συγκρούονται με τον οθωμανικό στόλο τον Οκτώβριο του 1827 στο Ναυαρίνο, στην περιοχή της Πυλίας στην Μεσσηνία με αποτέλεσμα θετικότατο, μιας και ηττάται ο οθωμανικός στόλος. Έτσι μετά το 1827 ανοίγουν οι δρόμοι της διπλωματικής επίλυσης των πραγμάτων, ενώ με απόφαση των Ελλήνων στην Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας εκλέγεται ως πρώτος κυβερνήτης της χώρας ο Ιωάννης Καποδίστριας. Και έτσι από τις αρχές του 1828, η χώρα μπαίνει σε μία νέα τελική φάση της επαναστάσής της καθώς πλέον έχει κυβερνήτη, έχει διεθνή διπλωματική κάλυψη η οποία γίνεται όλο και συμπαγέστερη και οδηγούμαστε με αυτό τον τρόπο στην ολοκλήρωση του κύκλου και στην κατοχύρωση της δημιουργίας του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, εθνικού ελληνικού κράτους στη νεώτερη εποχή.