Ι. Μότσης

Ο ελλαδικός χώρος πριν από κάποιες χιλιετηρίδες δεν ήταν έτσι όπως τον γνωρίζουμε σήμερα. Το Αιγαίο πέλαγος ήταν στεριά με διάσπαρτες λίμνες, και ποτάμια διέρρεαν την Αιγηίδα. Η εξέλιξη του ελλαδικού χώρου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις μεταβολές της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος και των πάγων, η τήξη των οποίων προκαλούσαν και τους κατακλυσμούς.

Το παρακάτω σχεδιάγραμμα του καθηγητή γεωλογίας του Παν/μίου Αθηνών Η. Μαριολάκου δείχνει την κατάσταση της ευρωπαϊκής ηπείρου πριν 18.000 χρόνια. Η γραμμή περί τον 44^ο βόρειο παράλληλο «Β» δείχνει το βόρειο όριο της δενδρώδους βλάστησης 18.000 χρόνια πριν από σήμερα. Σήμερα η γραμμή αυτή είναι στη θέση της γραμμής «Α» περί τον 71^ο βόρειο παράλληλο.

Εικόνα 1. Η γραμμή «Β» περί τον 44ο παραλληλο δείχνει το βόρειο όριο της δενδρώδους βλάστησης το 18.000 πριν από σήμερα. Σήμερα η γραμμή αυτή είναι στη θέση της γραμμής «Α» περί τον 71ο παράλληλο.

Σημαντικότατο ενδιαφέρον παρουσιάζει ένα δεύτερο σχεδιάγραμμα του καθηγητή Μαριολάκου που δείχνει τις μέσες θερμοκρασίες από to 160.000 πριν από σήμερα.

Εικόνα 2. Η μεταβολή της θερμοκρασίας από το 160.000 μέχρι σήμερα.

Το παρακάτω σχεδιάγραμμα του καθηγητή Μαριολάκου δείχνει την μεταβολή της θερμοκρασίας από το 18.000 μέχρι σήμερα.

Εικόνα 3. Η μεταβολή της θερμοκρασίας από το 18.000 μέχρι σήμερα.

Πελασγοί

Νιόβης δὲ καὶ Διός ... παῖς Ἄργος ἐγένετο, ὡς δὲ Ἀκουσίλαός φησι, καὶ Πελασγός, ἀφ᾽ οὗ κληθῆναι τοὺς τὴν Πελοπόννησον οἰκοῦντας Πελασγούς. Ἡσίοδος δὲ τὸν Πελασγὸν αὐτόχθονά φησιν εἶναι. (Ps. Apollod. Bibl. III [96] 8.1)

Πελασγὸς Διὸς καὶ Νιόβης παῖς, τούτου καὶ τῆς Ὠκεανοῦ θυγατρὸς

Μελιβοίας παῖς Λυκάων ἐγένετο, ὃς βασιλεύων Ἀρκάδων. ἐκ πολλῶν γυναικῶν

πεντήκοντα παῖδας καὶ θυγατέρα Καλλιστὼ μίαν τῶν νυμφῶν ἐγέννησε. (Απολλόδωρος) (σημ. Ο Δίας πατέρας του Λυκάονα είναι ο Δίας ο πελασγικός και όχι ο Ολύμπιος Ζεύς)

Μελαινέα, Θεσπρωτὸν Ἕλικα, Νύκτιμον, Πευκέτιον, Καύκωνα, Μηκιστέα, Ὁπλέα, Μακαρέα, Μάκεδνον, Ὅρον, Πόλιχον, Ἀκόντην, Εὐαίμονα, Ἀγκύορα, Ἀρχεβάτην, Καρτέρωνα, Αἰγαίωνα, Πάλλαντα, Εὔμονα, Κάνηθον Πρόθοον, Λίνον, Κορέθοντα, Μαίναλον, Τηλεβόαν, Φύσιον, Φάσσον, Φθῖον, Λύκιον, Ἁλίφηρον, Γενέτορα, Βουκολίωνα, Σωκλέα, Φινέα, Εὐμήτην, Ἁρπαλέα, Πορθέα, Πλάτωνα, Αἵμονα, Κύναιθον, Λέοντα, Ἁρπάλυκον, Ἡραιέα, Τιτάναν, Μαντινέα, Κλείτορα. Στύμφαλον, Ὀρχομενόν και Τραπεζούν.

Γενάρχης των Πελασγών αναφέρεται ο Πελασγός, ο οποίος σύμφωνα με μια παράδοση ήταν ο πρώτος άνθρωπος που αναδύθηκε από την γη στην Αρκαδία και έγινε γενάρχης των ανθρώπων. Οι πελασγοί κατώκησαν την σημερινή Ελλάδα, τον Πόντο, την Μικρά Ασία, και την Κύπρο. Ο Αθηναίος Αντικλείδης, Αλεξανδρινός ιστορικός, παραδίδει, κατά μαρτυρία του Στράβωνα (E κεφ.B), πως Πελασγοί υπό τον Λύδο τον Τυρρηνό μετανάστευσαν στην Ιταλία, που απετέλεσαν και στη συνέχεια το έθνος των Τυρρηνών ή Ετρούσκων.

Η εξάπλωση των Πελασγών στην Βόρεια περιµεσογειακή Αφρική και την Μικρά και Πρόσω περιµεσογειακή και περιαιγαιακή Ασία, την Ιταλία και την Ιβηρική χερσόνησο ξεκινά περί την 18η χιλιετηρία πριν από σήμερα (16.000 π.Χ.). Με την πάροδο του χρόνου και την άνοδο της θερμοκρασίας η δενδρώδης βλάστηση καταλαμβάνει βορειότερες περιοχές καθώς τήκονται οι πάγοι και ανυψώνεται και η στάθμη της θάλασσας. Περί το 8.000 πριν από σήμερα η δενδρώδης βλάστηση φθάνει και ξεπερνά τον 46^ο παραλληλο.

Η Ν. Ιταλία αποικήθηκε ξανά μετά τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα από τους Οίνωτρο και Πευκέστιο από την Αρκαδία, γυιοί του βασιλιά της Αρκαδίας Λυκάονα[ii] ο δε Εύανδρος με την μητέρα του Νικοστράτη από την Εύβοια πήγαν στους Λατίνους και μετέφεραν σε αυτούς το ευβοϊκό αλφάβητο, γνωστό σήμερα ως λατινικό αλφάβητο.

Οι πελασγοί με γεωγραφικό κέντρο την σημερινή Ελλάδα είχαν εξαπλωθεί βόρεια έως τον Δούναβη και τις ακτές της Μαύρης θάλασσας, δυτικά ως και τις βρεττανικές νήσους και την Ιρλανδία, ανατολικά ως και την Ινδία και τις δυτικές επαρχείες της Κίνας και νότια σε όλα τα μεσογειακά παράλια. Λαοί οπως Κέλτες, Γαλάτες, Ιβηρες, Ιλλυριοί, Κάρες, Λέλεγες, Λύκειοι, Φοίνικες, Χετταίοι, Σουμέριοι, Σόλυμοι, Φιλισταίοι κλπ. ήταν πελασγικά φύλλα που ανέπτυξαν και τον δικό τους ξεχωριστό πολιτισμό.

Η εξάπλωση των πελασγικών φύλων ακολουθεί βόρεια την απελευθέρωση των περιοχών από τους πάγους και νότια η ζώνη ερήμων αποτελεί το φυσικό όριο αυτής της εξάπλωσης των πελασγων.

Η έρημος Γκάμπι και τα δύσβατα ορεινά συμπλέγματα νότια και ανατολικά της Κασπίας θάλασσας η οροσειρά των Ιμαλαϊων εμπόδισαν τους Πελασγούς να επεκταθούν σε αυτές τις περιοχές μέχρι που το λυώσιμο των πάγων έφτασε στον 46^ο βορειο παράλληλο (8.000 χρόνια πριν από σήμερα).

Εικόνα 4. Οι Πελασγοί και οι επικράτειές τους

Ετσι η εξάπλωση των Πελασγών περιορίστηκε στην Βόρεια περιµεσογειακή Αφρική και την Μικρά και Πρόσω περιµεσογειακή και περιαιγαιακή Ασία, την Ιταλία και την Ιβηρική χερσόνησο.

Εικόνα 5. Οι έρημοι της υδρογείου

Μετά την όγδοη χιλιετηρίδα π.α.σ. οι πάγοι συνεχίζουν να τήκονται και βόρεια του 46^ου βόρειου παράλληλου και τα απελευθερωμένα από τους πάγους εδάφη καταλαβάνονται από τα πελασγικά φύλα. Λαοί όπως οι Γαλάτες, οι Κέλτες, Κίμβροι, Τεύτονες, Γερμανοί και βορειότερα οι Βικιγκς είναι πελασγικά φύλα.

Στην Σινική περιοχή οι Κινέζοι συγκρούνται με τους βόρειους γείτονές τους, τους Μογγόλους. Οι Μογγόλοι δεν μπορούν, λόγω της κινέζικης αντίστασης να προωθηθούν νότια. Η έρημος Γκόμπι και το ορεινό συγκρότημα των Ιμαλαίων αποτελούν φυσικό εμπόδιο της εξάπλωσης Κινέζων και Μογγόλων προς δυσμάς. Αυτό μπορεί και να αποτελεί ίσως την αιτία της μεγάλης συγκέντρωσης πληθυσμού στην Σινική περιοχή. Μοναδική διέξοδος για τους Μογγόλους είναι η κατάληψη των εδαφών στα οποία τήκεται ο πάγος. Μόλις σχηματιστεί ένας διάδρομος στα νότια της σημερινής Ρωσικής ομοσπονδίας μετά την 6^η χιλιετηρίδα πριν από σήμερα, τα μογγολικά φύλλα προωθούνται προς δυσμάς επικοίζοντας τις περιοχές βόρεια της Κασπίας και της Μάυρης Θάλασσας. Είναι τα σλαβικά φύλλα, τα οποία θα εποικίσουν τις εκτάσεις του λεκανοπεδίου της Μόσχας.

Ένα δεύτερο κύμα Μογγόλων θα ακολουθήσει την ίδια πορεία. Τα φύλλα αυτά θα τα γνωρίσουμε κατά τον 6^ο μ.Χ. αιώνα ως Γότθους, Βάνδαλους, Σάξωνες, Λομβαρδούς και Φράγκους και θα διαλύσουν την Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία καταλαμβάνοντας τις βορειες περιοχές της και τις χώρες της κεντρικής και Δυτικής Ευρώπης. Τα μογγολικά αυτά φύλλα ήρθαν σε επαφή με τα πελασγικά ή πρωτοελληνικά φύλλα των Γερμμανών, των Γαλατών και των Κελτών και δημιούργησαν τα νέα κράτη, όπως τα γνωρίζουμε σήμερα. Αυτός είναι και ο λόγος που στην Ελληνική γλώσσα η Γαλλία δεν ονομάζεται France από τους Φραγκους, άλλά κράτησε την ελληνοπελασγικη της ονομασία «Γαλλία» από τους Γαλάτες. Το ίδιο συνέβη και με την Γερμανία, όπως και με άλλες περιοχές της Δυτικής Ευρώπης.

Ξεκινήσαμε την περιήγησή μας από την ολόκαινο περίοδο επειδή οι Ελληνικοί μύθοι αποκλύπτουν την πελασγικη ιστορία μας, αφού και ο Γενάρχης των Ελλήνων ο Δευκαλίωνας ήταν Πελασγός, βασιλιάς στην Πελασγιώτιδα της Θεσσαλίας. Επί των ημερών του συνέβη και ο κατακλυσμός του Δευκαλίωνα κατά την νεότερη δρυάδα (βλ. εικονα 3).

Είναι σαφές πως κατά την πλειστόκαινο περίοδο συνέβησαν αντίστοιχες μετακινήσεις πληθυσμών, ειδικά κατά την Εέμιο μεσοπαγετώδη περίοδο, κατά την οποία οι θερμοκρασίες ήταν υψηλότερες και από τις σημερινές.

Η θερμοκρασία της γης, πέραν των ανθρωπογενών παραγόντων, οι οποίοι επηρεάζουν σημαντικά την μεταβολή της θερμοκρασίας, επηρεάζεται και από τις κινήσεις της γης.

Δύο είναι οι σπουδαιότερες κινήσεις που εκτελεί η Γη :

1. Η περιστροφή γύρω από τον άξο­να της κάθε 24 ώρες, η οποία δημιουργεί την εναλλαγή μέρας και νύχτας. Η ταχύτητα περιστροφής είναι 1750 χιλιόμετρα περίπου την ώρα.

2.     Η περιφορά της γύρω από τον Ήλιο στη διάρκεια ενός έτους, η οποία δημιουργεί —λόγω της κλίσης του άξονα της— την εναλλαγή των 4 εποχών του έτους. Η ταχύτητα περιφοράς είναι 108.000 χιλιόμετρα την ώρα περίπου.

Οι μεταβολές όμως που παρουσιάζει το κλίμα κατά την προανεφερόμενη περίοδο δεν συνδέεται με αυτές τις δύο κινήσεις αλλά με τρεις άλλες μεταβλητές που επηρεάζουν τις προηγούμενες κινήσεις και έχουν ως αποτέλεσμα την περιοδική μεταβολή της απόστασης Γης – Ηλίου της ποσότητας της ενέργειας που δέχεται η Γη από τον Ήλιο. Οι τρεις αυτές μεταβλητές είναι οι εξής:

α) Μετάπτωση ισημεριών

β) Λόξωση

γ) Εκκεντρόπητα

 1. Μετάπτωση ισημεριών

Εκτός από τις δύο γνωστές κινήσεις η γη κάνει συγχρόνως και μια γυροσκοπική κίνηση, δηλαδή μια κίνηση σβούρας, που χρειάζεται 25.796 έτη για να συμπληρωθεί.

Η κίνηση αυτή ονομάζεται μετάπτωση τον άξονα της Γης ή απλώς μετάπτωση, και την ανακάλυψε ο Ίππαρχος (2-ος π.Χ. αιώνας). Η μετάπτωση προκαλεί την αργή, αλλά σταθερή μετακίνηση του βόρειου πόλου του ουρανού, με αποτέλεσμα, μέσα στις χιλιετίες, να παίζουν τον ρόλο του πολικού αστέρα διαφορετικά αστέρια. Έτσι, ενώ σήμερα, και μέχρι το 3.000 μ.Χ. περίπου, τον ρόλο του πολικού αστέρα παίζει το α της Μικρής Άρκτου, πριν από 5.000 χρόνια πολικός αστέρας ήταν το α του Δράκοντα. Μετά το 3.000, και μέχρι το 5.000 μ.Χ., πολικός αστέρας θα είναι το αστέρι α του Κηφέα, και μετά 12.000 χρόνια ο Βέγας, το λαμπρότερο άστρο του βόρειου ουρανού, που δεν είναι παρά το αστέρι α του αστερισμού της Λύρας.

Οι μεταβολές στην κατεύθυνση του άξονα της Γης  αλλάζουν τις ημερομηνίες του περιηλίου και του αφηλίου, και επομένως αυξάνουν την εποχιακή αντίθεση στο ένα ημισφαίριο και μειώνουν την εποχιακή αντίθεση στο άλλο ημισφαίριο.

Προκαλείται από τις βαρυτικές ροπές που ασκούνται από το φεγγάρι και τον ήλιο στην περιστροφή της ελαφρώς πεπλατυσμένης Γης.

Σε 12.000 χρόνια από τώρα το βόρειο ημισφαίριο θα έχει καλοκαίρι το Δεκέμβριο και χειμώνα τον Ιούνιο, επειδή ο άξονας της Γης θα δείχνει στο αστέρι Βέγα αντί του Βόρειου Πολικού Αστέρα.

Εικόνα 6. Μετάπτωση ισημεριών

Αυτή η εποχιακή αντιστροφή δεν θα συμβεί ξαφνικά αλλά οι εποχές θα μετατοπιστούν βαθμιαία κατά τη διάρκεια μιας περιόδου χιλιάδων ετών.

Περίοδος του Αιγόκερω (21.550π.Χ. – 19.400π.Χ.)

Περίοδος του Τοξότη (19.400π.Χ. – 17.250π.Χ.)

Περίοδος του Σκορπιού (17.250π.Χ. – 15.100π.Χ.)

Περίοδος του Ζυγού (15.100π.Χ. – 12.950π.Χ.)

Περίοδος της Παρθένου (12.950π.Χ. – 10.800π.Χ.)

Περίοδος του Λέοντα (10.800π.Χ. – 8.650 π.Χ.)

Περίοδος του Καρκίνου (8.650π.Χ. – 6.500 π.Χ. )

Περίοδος των Διδύμων (6.500π.Χ. – 4.350 π.Χ.)

Περίοδος του Ταύρου (4.350π.Χ. – 2.200 π.Χ.)

Περίοδος του Κριού (2.200π.Χ. – 50 π.Χ.)

Περίοδος των Ιχθύων (50 – 2100 μ.Χ.)

Περίοδος του Υδροχόου (2.100μ.Χ. – 4.250 μ.Χ)

Εποχή του Αιγόκερω 4250 – 6400 μ.Χ.

Εποχή του Τοξότη 6400 – 8550 μ.Χ.

Εποχή του Σκορπιού 8550 – 10700 μ.Χ.

Εποχή του Ζυγού 10700 – 12850 μ.Χ

Εποχή της Παρθένου 12850 – 15000 μ.Χ

2.  Λόξωση

Ως λόξωση χαρακτηρίζεται η γωνία που σχηματίζει ο άξονας περιστροφής της Γης σε σχέση με την εκλειπτική. Η γωνία αυτή δεν είναι σταθερή και κυμένεται μεταξύ των τιμών 21ο 39’ και 24ο 36’ (Σχήμα β, Η. Μαριολάκος). Η μεταβολή της λόξωσης παρουσιάζει μία περιοδικότητα της τάξεως των

Εικόνα 8. Λόξωση του άξονα της γης

41.000 ετών περίπου. Η μείωση της γωνίας από την τρέχουσα τιμή των 23.45° σημαίνει λιγότερες εποχιακές διαφορές μεταξύ των βόρειων και νότιων ημισφαιρίων, ενώ μια μεγαλύτερη γωνία σημαίνει μεγαλύτερες εποχιακές διαφορές (δηλ. ένα θερμότερο καλοκαίρι και ένα πιο δροσερό χειμώνα).

Καθώς δηλαδή η κλίση του άξονα αυξάνεται οι χειμώνες είναι πιο ψυχροί και τα καλοκαίρια είναι θερμότερα και στα δύο ημισφαίρια.

Επειδή λοιπόν η κλίση αλλάζει, οι εποχές όπως τις ξέρουμε μπορούν να γίνουν πιο υπερβολικές

Διπλό κλικ στην εικόνα για να δείτε το video

περισσότερη κλίση σημαίνει βαρύτερες εποχές — θερμότερα καλοκαίρια και πιο κρύοι χειμώνες. Μικρότερη κλίση σημαίνει λιγότερο βαριές εποχές — πιο δροσερά καλοκαίρια και ηπιότεροι χειμώνες. Τα δροσερά καλοκαίρια θεωρούνται υπεύθυνα για τη διατήρηση του χιονιού και του πάγου όλο το χρόνο στα ψηλά γεωγραφικά πλάτη, δημιουργώντας τελικά τεράστια παγόβουνα.Υπάρχουν θετικές ανατροφοδοτήσεις στο σύστημα του κλίματος επίσης, επειδή μια Γη που καλύπτεται με περισσότερο χιόνι ανακλά περισσότερη ενέργεια του ήλιου στο διάστημα, προκαλώντας έτσι πρόσθετη ψύξη.

3. Εκκεντρότητα

Ως εκκεντρικότητα χαρακτηρίζεται η μεταβολή του σχήματος της τροχιάς της Γης γύρω από τον Ήλιο (Εικόνα 8.). Η Γη δεν περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο ακολουθώντας πάντα την ίδια τροχιά και συνεπώς η απόσταση της Γης από τον Ήλιο δεν είναι πάντα η ίδια . Η εκκεντρότητα παρουσιάζει περιοδικότητα δύο κύκλων, ενός κύκλου 100.000 ετών και ενός κύκλου 400.000 ετών

Εικόνα 9. Η εκκεντρότητα

Η εκκεντρικότητα, δηλαδή, είναι η αλλαγή στη μορφή της γήινης τροχιάς γύρω από τον ήλιο. Η μορφή της τροχιάς της Γης παρουσιάζει μια περιοδικότητα ανάμεσα σε μια ελλειπτική τροχιά υψηλής εκκεντρότητας μέχρι μιας σχεδόν κυκλικής (χαμηλή εκκεντρότητα). Η περίοδος της μεταβολής του σχήματος είναι  μεταξύ 90.000 και 100.000 ετών. Όταν η τροχιά είναι ιδιαίτερα ελλειπτική, το ποσό της ηλιακή ενέργειας ανά μονάδα επιφανείας που λαμβάνεται στο περιήλιο είναι 20 έως 30% μεγαλύτερη από ό,τι στο αφήλιο, με συνέπεια να υπάρχει ένα ουσιαστικά διαφορετικό κλίμα από αυτό που έχουμε σήμερα.

Αυτήν την περίοδο, η τροχιά του πλανήτη μας είναι σχεδόν ένας τέλειος κύκλος. Υπάρχει μόνο μια διαφορά 3% (5 εκατομμύρια χιλιόμετρα) στην απόσταση μεταξύ της εποχής που είμαστε πιο κοντά στον ήλιο (περιήλιο) και την εποχή που είμαστε πιο μακριά από τον ήλιο (αφήλιο). Το περιήλιο εμφανίζεται στις 3 Ιανουαρίου και σε εκείνο το σημείο, η Γη είναι 147 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τον ήλιο. Στο αφήλιο, κάθε 4 Ιουλίου, η Γη είναι 152 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τον ήλιο.</video width="320" height="240" controls>

Αυτή η διαφορά στην απόσταση προκαλεί μια αύξηση περίπου 6% στην εισερχόμενη ηλιακή ακτινοβολία από τον Ιούλιο μέχρι τον Ιανουάριο.

Σημειώστε, επίσης, ότι ο ήλιος δεν είναι στο κέντρο της έλλειψης αλλά στο ένα από τα δύο εστιακά σημεία.

Κατά τη διάρκεια ενός μεγάλου κύκλου, διάρκειας 95.000 ετών, το σχήμα της γήινης τροχιάς γύρω από τον ήλιο μεταβάλλεται ανάμεσα σε μια λεπτή έλλειψη (οβάλ) και σε έναν κύκλο. Όταν η τροχιά γύρω από τον ήλιο είναι πιο ελλειπτική, υπάρχει μια διαφορά 30% στην απόσταση μεταξύ της Γης και του ήλιου στο περιήλιο και το αφήλιο. Αν και η σημερινή διαφορά των 4,8 εκατομμυρίων km στην απόσταση αυτή δεν αλλάζει πολύ την ποσότητα της ηλιακής ενέργειας που λαμβάνουμε, την εποχή που η διαφορά μεταξύ αφηλίου και περιηλίου είναι 30%, στην πράξη θα τροποποιούσε το ποσό της ηλιακής ενέργειας που θα έπεφτε στη Γη και θα έκανε έτσι πιο ζεστή την εποχή που η Γη θα βρισκόταν στο περιήλιο. 

Ο συνδυασμός των τριών ανωτέρω κινήσεων μπορούμε να υποθέσουμε πως δημιουργεί περί τον 38^ο βόρειο παράλληλο μια λεπτή δενδρώδη ζωνη, η οποία επιτρέπει την επιβίωση της ζωής και ως εκ τούτου των ανθρώπων και μία δεύτερη δενδρώδη ζώνη περί τον 38^ο νότιο παράλληλο στο νότιο ημισφαίριο. Η ζώνη στο νότιο ημισφάριο δεν παρουσιάζει σήμερα ενδιαφέρον, επειδή αφορα σε υδάτινη κυρίως ζώνη. Ο 38^ος βόρειος παράλληλος διέρχεται 3.700 μέτρα βόρεια του Παρθενώνα.

O Milutin Milankovitch υπέθεσε ότι όταν συνδυαστούν μερικά τμήματα των κυκλικών αυτών παραλλαγών και εμφανιστούν συγχρόνως, τότε είναι υπέυθυνες για σημαντικές αλλαγές στο γήινο κλίμα. Ο συνδυασμός δηλαδή του κύκλου των 41.000 ετών της κλίσης και των κύκλων μετάπτωσης  των 22.000 ετών, συν την μικρότερη εκκεντρότητα, έχει επιπτώσεις στη σχετική ένταση του καλοκαιριού και του χειμώνα, και θεωρείται ότι μπορεί να ελέγχει την αύξηση και την υποχώρηση των παγόβουνων.

Τα δροσερά καλοκαίρια στο βόρειο ημισφαίριο, όπου υπάρχει περισσότερη στεριά, επιτρέπουν στο χιόνι και τον πάγο να μένουν και κατά τον επόμενο χειμώνα. Αυτό βοηθάει στην ανάπτυξη μεγάλων παγόβουνων για εκατοντάδες έως χιλιάδες χρόνια. Επιπλέον, υπάρχουν θετικές ανατροφοδοτήσεις στο σύστημα του κλίματος, επειδή μια Γη που καλύπτεται με περισσότερο χιόνι, ανακλά περισσότερη ηλιακή ακτινοβολία πίσω στο διάστημα. Προκαλείται, έτσι, μια πρόσθετη ψύξη. Αντιθέτως, τα θερμότερα καλοκαίρια μειώνουν την έκταση των παγόβουνων τήκοντας περισσότερο πάγο από τη συσσώρευση που έγινε κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

Ο Milankovitch με τη βοήθεια ενός μαθηματικού μοντέλου υπολόγισε τις διαφορές, στα διάφορα γεωγραφικά πλάτη, της ηλιακής έκθεσης ανά μονάδα επιφανείας και την αντίστοιχη θερμοκρασία επιφάνειας, κατά τη διάρκεια των τελευταίων 600.000 ετών. Προσπάθησε, έπειτα, να συσχετίσει αυτές τις αλλαγές με την αύξηση και την υποχώρηση των εποχών πάγου. Για να το πετύχει ο Milankovitch, υπέθεσε ότι οι αλλαγές στην ακτινοβολία σε μερικά γεωγραφικά πλάτη και οι εποχές είναι σημαντικότερες στην αύξηση και την διάσπαση των παγόβουνων από αυτές σε κάποιες άλλες περιοχές.

Παρακολουθήστε στην ηλεκτρονική διεύθυνση:

https://cimss.ssec.wisc.edu/wxfest/Milankovitch/earthorbit.html

το μαθηματικό μοντέλο του Minlankovitch σε μια διαδραστική απεικόνιση του τρόπου που οι τακτικές αλλαγές στην τροχιά της Γης οδηγούν σε περιόδους χαμηλότερης παγκόσμιας θερμοκρασίας και ότι οι περίοδοι αυτές αντιστοιχούν στο χρόνο των παγετώνων του παρελθόντος.

Οι Κύκλοι Milankovitch προτείνουν ότι η αρχική αιτία των Εποχών του Πάγου είναι η συνολική θερινή ακτινοβολία που πέφτει στις βόρειες περιοχές (πλησίον του 65^ου βόρειου παράλληλου), όπου στο παρελθόν έχουν σχηματιστεί μεγάλα παγόβουνα. Οι προηγούμενες Εποχές του Πάγου συσχετίζονται αρκετά με την ηλιακή έκθεση στους 65^ο βόρεια (65^ο βόρειο παράλληλο).

Όταν, λοιπόν, η γή θα είναι στο αφήλιο της ελλειπτικής, η λόξωση του άξονα της γής θα πλησιάζει στις 24,5 μοίρες συν την μικρότερη εκκεντρότητα τότε οι παγετώνες θα έχουν καλύψει όλες τις εκτάσεις πάνω από τον 39^ο με 42^ο βόρειο παράλληλο. Η στάθμη της θάλασσας θα έχει ταπεινωθει κατά πολύ και γεωλογικές μεταβολές που δεν μπορούν να προσδιοριστούν θα έχουν αλλάξει κατά πολύ την μορφολογία του εδάφους και γενικά την επιφάνεια της γης.

Οι καλυμμένες εκτάσεις από παγετώνες θα φθάσουν νότια μέχρι τον 40^ο βόρειο παράλληλο και ακόμη πιο νότια, απορροφώντας τεράστιες ποσότητες της υδάτινης επιφάνειας της γης. Η δενδρώδης ζώνη, η οποία θα επιτρέπει την διατήρηση της ζωής στην Μεσόγειο θα ξεκινά από τον Όλυμπο προς νότον, αν τα μαθηματικά μοντέλλα, τα οποία έχουν αναπτυχθεί είναι αξιόπιστα. Γεγονός πάντως είναι πως 18.000 χρόνια π.α.σ. η δενδρώδης περιοχή ξεκινούσε περίπου από τον 44^ο βόρειο παράλληλο εκτεινόμενη προς νότον. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν πως η ελάχιστη θερμοκρασία εκείνη την περίοδο ήταν 4 χιλιετίες νωρίτερα μπορεί κανείς να υποθέσει με μικρό περιθώριο σφάλματος πως η δενδρώδης ζώνη 22.000 χρόνια π.α.σ. ξεκινούσε από τον 40^ο περίπου βόρειο παράλληλο, περιλαμβάνοντας το μεγαλύτερο τμήμα της ελληνικής χερσονήσου και την Αιγηίδα μέχρι την σημερινή περιμεσογειακή βόρεια Αφρική.

Από εκείνη την μακρυνή εποχή ξεκινά και η ελληνική ιστορία, η οποία διασώθηκε μέσα από τους μύθους μας, γι’ αυτό και η μυθολογία μας δεν είναι παραμύθια, αλλά μυθιστορία, ιστορία μέσα από τον μύθο, δηλ. τον λόγο.

Σημειώσεις

[i]Πλάτων-Κρατύλος: 383 α, 384α-β,

[ii]Διονύσιος ο Αλικαρνασεύς, Βιβλίο 1, κεφάλαιο 11, παρ. 2. «...ὁ μὲν δὴ χρόνος, ἐν ᾧ τὴν ἀποικίαν ἔστειλαν Ἕλληνες εἰς Ἰταλίαν, οὗτος ἦν. ἀπανέστη δὲ τῆς Ἑλλάδος Οἴνωτρος οὐκ ἀρκούμενος τῇ μοίρᾳ· δύο γὰρ καὶ εἴκοσι παίδων Λυκάονι γενομένων εἰς τοσούτους ἔδει κλήρους νεμηθῆναι τὴν Ἀρκάδων χώραν. ταύτης μὲν δὴ τῆς αἰτίας ἕνεκα Πελοπόννησον Οἴνωτρος ἐκλιπὼν καὶ κατασκευασάμενος ναυτικὸν διαίρει τὸν Ἰόνιον [πόντον] καὶ σὺν αὐτῷ Πευκέτιος τῶν ἀδελφῶν εἷς. εἵποντο δὲ αὐτοῖς τοῦ τε οἰκείου λαοῦ συχνοί, πολυάνθρωπον γὰρ δὴ τὸ ἔθνος τοῦτο λέγεται κατ' ἀρχὰς γενέσθαι, καὶ τῶν ἄλλων Ἑλλήνων ὅσοι χώραν εἶχον ἐλάττω τῆς ἱκανῆς. Πευκέτιος μὲν οὖν, ἔνθα τὸ πρῶτον ὡρμίσαντο τῆς Ἰταλίας, ὑπὲρ ἄκρας Ἰαπυγίας ἐκβιβάσας τὸν λεὼν αὐτοῦ καθιδρύεται, καὶ ἀπ' αὐτοῦ οἱ περὶ ταῦτα τὰ χωρία οἰκοῦντες Πευκέτιοι ἐκλήθησαν. Οἴνωτρος δὲ τὴν πλείω τοῦ στρατοῦ μοῖραν ἀγόμενος εἰς τὸν ἕτερον ἀφικνεῖται κόλπον τὸν ἀπὸ τῶν ἑσπερίων μερῶν παρὰ τὴν Ἰταλίαν ἀναχεόμενον, ὃς τότε μὲν Αὐσόνιος ἐπὶ τῶν προσοικούντων Αὐσόνων ἐλέγετο, ἐπεὶ δὲ Τυρρηνοὶ θαλασσοκράτορες ἐγένοντο, μετέλαβεν ἣν ἔχει νῦν προσηγορίαν.»

[iii]Acusilaus Hist., Fragmenta Volume-Jacobyʹ-F 1a,2,F, fragment 34, line 1 οd. κ 2: Δευκαλίων, ἐφ' οὗ ὁ κατακλυσμὸς γέγονε, Προμηθέως μὲν ἦν υἱός, μητρὸς δέ, ὡς <οἱ> πλεῖστοι λέγουσι, Κλυμένης· ὡς δὲ Ἡσίοδος (F 3) Προνόης· ὡς δὲ Ἀκουσίλαος Ἡσιόνης τῆς Ὠκεανοῦ καὶ Προμηθέως

[iv]Hesiodus Epic., Fragmenta Fragment 9, line 2 p. 42 (II. 947. 24 Lentz) Ἕλληνος δ' ἐγένοντο φιλοπτολέμου βασιλῆος Δῶρός τε Ξοῦθός τε καὶ Αἴολος ἱππιοχάρμης

[v]Pseudo-Scymnus Geogr., Ad Nicomedem regem, vv. 1-980 (sub titulo Orbis descriptio) Line 585
Ἑξῆς δὲ τούτων Δωριεῖς μικρὰς πόλεις, Ἐρινεὸν Βοιόντε καὶ Κυτίνιον, ἀρχαιοτάτας ἔχουσι Πίνδοντ' ἐχομένην, ἃς Δῶρος Ἕλληνος γενόμενος ᾤκισεν·τούτων δ' ἄποικοι πάντες εἰσὶ Δωριεῖς.

[vi]Ιάμβλιχος «Περί του Πυθαγορικού βίου» κεφάλαιο 34, παράγραφος 244 «...ὁμολογούμενον δὲδι' ἑκατέρας τῶν ἱστοριῶν συνάγεσθαι τὸ πρεσβυτάτην εἶναι τῶν διαλέκτων τὴν Δωρίδα, μετὰ δὲ ταύτην γενέσθαι τὴν Αἰολίδα, λαχοῦσαν ἀπὸ Αἰόλου τοὔνομα, τρίτην δὲ τὴν᾿Ατθίδα, κληθεῖσαν ἀπὸ᾿Ατθίδος τῆς Κραναοῦ, τετάρτην δὲ τὴν᾿Ιάδα, λεγομένην ἀπὸ ῎Ιωνος τοῦ Ξούθου καὶ Κρεούσης τῆς᾿Ερεχθέως, τεθειμένην δὲ τρισὶ γενεαῖς ὕστερον τῶν πρότερον κατὰ Θρᾷκας καὶ τὴν᾿Ωρειθυίας ἁρπαγήν, ὡς οἱ πλείους τῶν ἱστορικῶν ἀποφαίνουσι. κεχρῆσθαι δὲ τῇ Δωρικῇ διαλέκτῳ καὶ τὸν Ορφέα, πρεσβύτατον ὄντα τῶν ποιητῶν.»