adelfotita  Αδελφότητα Ζωτικιωτών Αθήνας”

Σύλλογος Ζωτικιωτών "Η ΒΡΥΤΖΑΧΑ"   

Σύνδεση / εγγραφή

Αρχείο φωτογραφιών

Η Αδελφότητα Ζωτικιωτών στο Facebook

zotiko 2

Ο Σύλλογος Ζωτικιωτών στο Facebook

vrytzacha

Διαδικτυυακές Δημ. Υπηρεσίες

Screenshot 2023 04 27 at 1.38.35 PM

Ελληνικό Κτηματολόγιο

Screenshot 2023 04 27 at 1.48.41 PM

Α.Α.Δ.Ε.

Screenshot 2023 04 27 at 10.27.29 PM

Η ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ , ΕΟΡΤΗ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΟΙΞΗΣ

Μίχας Δημήτριος, φιλόλογος καθηγητής

Μέρος πρώτο

Ἡ ἑορτὴ τοῦ Ὀρθοδόξου Ἑλληνικοῦ Πάσχα ἔχει βαθιὲς ρίζες τόσο στὴν Ἰουδαϊκὴ θρησκευτικὴ Παράδοση ὅσο καὶ στὴν Ἑλληνικὴ λαογραφικὴ Παράδοση. Γιὰ μὲν τὴν πρώτη θὰ ἔχουμε ὡς βάσι τὸν καθηγητὴ «Ἑρμηνείας τῆς Καινῆς Διαθήκης» Σάββα Αγουρίδη γιὰ δὲ τὴν δεύτερη τὸν καθηγητὴ λαογραφίας καὶ Ἀκαδημαϊκὸ Κώστα Ρωμαῖο. Διαβάζουμε λοιπὸν πὼς τὸ Χριστιανικὸ Πάσχα  σὲ ὅτι ἀφορᾶ τὰ σύμβολα καὶ τὶς εἰκόνες βασίζεται στὸ Ἰουδαϊκὸ Πάσχα γιατὶ ἔχει ἐνσωματώσει πολλὰ στοιχεῖα τόσο στὸ νοηματικὸ του περιεχόμενο ὅσο καὶ στὸν τελετουργικὸ του τρόπο. 

Μέσα στὴν ἀντιστοιχία, τὴν τυπολογία δηλαδή, ἀναγνωρίζει κανεὶς τὸν χρόνο τῆς γιορτῆς πού καθορίστηκε γύρω ἀπὸ τὴν ἐαρινὴ ἰσημερία  καθὼς καὶ τὴν ἐθιμικὴ ἐδεσματολογία πού ἔχει ὡς βασικὸ χαρακτηριστικὸ τὸ ψήσιμο τοῦ ἀρνιοῦ, ὅπως προβλέπεται στὸ 12ατο κεφάλαιο τῆς «Ἐξόδου» τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης.

Στο Ἰουδαϊκὸ Πάσχα (ἡ λέξη σημαίνει : διάβαση) ἑορτάζεται ἡ σωτηρία τῶν Ἑβραίων ἀπὸ τὴν δουλεία τῆς Αἰγύπτου ἡ ὁποία συνέβη ὅταν ὁλοκληρώθηκε τὸ πέρασμὰ τους ἀπὸ τὴν Ἐρυθρὰ θάλασσα, ἐνῶ ἔγινε ταυτόχρονα ὁ τάφος τῶν Αἰγυπτίων πού τοὺς κατεδίωκαν. Στην οὐσία δηλαδὴ ἑορτάζεται ἡ Ἀπελευθέρωση τους ἀπὸ τὰ δεσμὰ τῆς δουλείας.

«Στην κυριολεξία τὸ δικὸ μας Χριστιανικὸ Πάσχα δὲν εἶναι παρὰ μία νέα «ἐν Χριστῶ Ἰησοῦ» ἑρμηνεία τοῦ Ἰουδαϊκοῦ Πάσχα»1. Ὁ οὐσιαστικὸς «Τύπος» τοῦ Χριστιανικοῦ Πάσχα εἶναι τὸ γεγονὸς τῶν Παθῶν, τῆς Σταύρωσης (τοῦ Θανάτου) καὶ τῆς Ἀνάστασης τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστὸς ἔγινε ἡ «Σωτήρια διάβαση» πού ὁδηγεῖ τὸν «Παλαιὸ πεπτωκότα» ἐξ αἰτίας τοῦ Ἀδὰμ ἄνθρωπο στὸν «Καινό», τὸν ἀναβαπτισθέντα καὶ ἀνακαινισθέντα στὸ Λυτρωτικὸ μήνυμὰ Του γιὰ νὰ  ξαναβρῆ τὴν παραδείσια θέση του.

Σε κείμενα τοῦ δευτέρου μ.Χ. αἰῶνα ἀπηχεῖται ἔντονα ὁ σταυρικὸς χαρακτῆρας τοῦ Πάσχα καὶ τονίζεται ἰδιαίτερα ἡ σύνδεση τῆς ἑορτῆς αὐτῆς μὲ τὰ ἰουδαϊκὰ της πρότυπα.  Ὁ Ἰουστῖνος ὁ φιλόσοφος καὶ μάρτυρας ἀναφέρει ὅτι «τὸ μυστήριο τοῦ σφαγέντος προβάτου τὸ ὁποῖο ἔδωσε ἐντολή ὁ θεὸς νὰ θυσιασθῆ  στὴν ἑορτὴ τοῦ Πάσχα, ἦταν Τύπος τοῦ Χριστοῦ». Το Ἰουδαϊκὸ δηλαδὴ Πάσχα θεωρεῖται προτύπωση τῆς σταυρικῆς θυσίας. Γι' αὐτὸ καὶ οἱ πρῶτοι  χριστιανοὶ ἀκολουθοῦσαν τὸ Ἰουδαϊκὸ Πάσχα καὶ ἑόρταζαν ἀνάλογα τὸ σωτήριο πάθος τοῦ Χριστοῦ2

Ἔτσι τὸ Πάσχα σύμφωνα μὲ τοὺς περισσοτέρους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας αποσυμβολίζεται ὡς «διάβασις» πού ἀποκαλύπτει τὴν κρυμμένη ἀλήθεια καὶ οὐσία τῆς ἐσωτερικῆς ἀπελευθέρωσης ἀπὸ τὰ δεσμὰ τοῦ φόβου, τοῦ θανάτου, τοῦ ψεύδους τῆς ἁμαρτίας καὶ τοῦ κακοῦ. Ἡ Ἀνάσταση δε τοῦ Χριστοῦ νοηματοδοτεῖ γιὰ τὸν πιστὸ τὴν ἀληθινὴ ἐλευθερία καὶ τὴν χαρὰ τῆς ζωῆς μὲ τὴν νίκη ἐνάντια στὸν φόβο τοῦ θανάτου. Αὐτὸ ψάλλει καὶ ἡ ὑμνολογία  στὶς Ἐκκλησίες μας αύτὲς τὶς Ἀναστάσιμες  ἡμέρες:

«Άναστάσεως ἡμέρα,

λαμπρυνθῶμεν λαοί,

Πάσχα Κυρίου Πάσχα,

ἐκ γὰρ θανάτου πρὸς ζωήν,

καὶ ἐκ γῆς πρὸς οὐρανόν,

Χριστὸς ὁ  Θεός,

ἡμᾶς διεβίβασεν ἐπινίκιον ᾄδοντας». 

 

Ἡ Ἀνάστασημάλιστα τοῦ Κυρίου, ἔρχεταιμὲ τὴν«ἀνάστασητῆςφύσης», και τῆςἀναγέννησής της. Ὁ χρόνος τῆς Ἄνοιξης βέβαια εἶναι γόνιμος γιὰ τέτοιους συμβολισμοὺς καὶ  φυσικά ἡ καταλληλότερη ἐποχὴ γιὰ νά τοὺς ἐκφράσει. Ὁ μήνας Νισὰν ἐξ ἄλλου ἦταν ὁ πρῶτος μήνας τοῦ ἔτους γιὰ τοὺς Ἑβραίους καὶ ξεκινοῦσε μὲ τὴν ἐαρινὴ ἰσημερία3. «ὁ μὴν οὗτος ὑμῖν ἀρχὴ μηνῶν, πρῶτός ἐστιν ὑμῖν ἐν τοῖς μησὶ τοῦ ἐνιαυτοῦ. Εξ. 12,2» Ο μήνας αυτός θα είναι δια σας η αρχή των άλλων μηνών, ο πρώτος μεταξύ των μηνών του έτους.

Ἤδη ὁ Φίλων ὁ Ἀλεξανδρεὺς ἢ Φίλων Ἰουδαῖος (ἑλληνιστὴς Ἰουδαῖος φιλόσοφος 15 π.Χ. – 45 μ.Χ.) «εἶχε διατυπώσει τὴν σκέψη ὅτι ἡ ἐαρινὴ ἰσημερία ἀποτελεῖ σύμβολο καὶ εἰκόνα τοῦ κόσμου στὸ ἀρχικὸ του στάδιο, στὸν χρόνο πού μόλις εἶχε βγει ἀπ’ τὰ χέρια τοῦ Δημιουργοῦ. Σημειώνει δέ, ὅτι γιὰ νά μᾶς κάνει ὁ Θεὸς κάθε χρόνο νά θυμόμαστε τὴν δημιουργία τοῦ κόσμου, ἔκαμε τὴνἌνοιξη  ὅπου ὅλα μπουμπουκιάζουν καὶ ἀνθίζουν. Γι’ αὐτὸ δὲν εἶναι χωρὶς λόγο πού  ἀναγράφεται πρώτη μέσα στὸ Νόμο (Π.Δ), ἀφοῦ εἰκονίζει τὸ ἀρχικὸ ξεκίνημα τοῦ κόσμου».4   

Μὲ αὐτὸ τὸ πνεῦμα καὶ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ἐξηγώντας τὸ θέμα, γιατὶ ὁ μήνας τοῦ Πάσχα εἶναι ὁ πρῶτος ἀνάμεσα σ’ ὅλους τοὺς μῆνες, ἀναπτύσσουν τὴν ἰδέα  ὅτι ὁ ἀναστημένος Χριστὸς εἶναι ἡ μορφὴ τῆς δεύτερης δημιουργίας, εἶναι ἡ Ἄνοιξη τῆς «καινῆς κτίσεως» τοῦ νέου κόσμου5.

Την ἴδια ἀντίληψη ἐκφράζει καὶ ὁ Ευσέβιος Καισαρείας στὸ ἔργο του «περὶ τῆς τοῦ Πάσχα ἑορτῆς» ὅταν ὁμιλεῖ γιὰ τὴν «φαιδρότητα τοῦ ἔαρος, τὸν ἥλιο καὶ τήν σελήνη, τὴν κατάπαυση τῶν χειμερίων φοβήτρων, τὴνγαλήνη στὰ πελάγη καὶ τὸ εὔδιον τοῦ ἀέρος, τὴννέα βλάστηση τῆς γῆς καὶ τὴν ἀνθοφορία, ποῦ προμηνύει τὸν νέο καρπό….Και συνεχίζει: «Σέ αὐτὴν λοιπὸν (τὴν ἐποχὴ τῆς Ἄνοιξης) ὁ Σωτῆρας τοῦ Σύμπαντος κόσμου ἐκπλήρωσε τὸ μυστήριον τῆς δικῆς του ἑορτῆς, (καὶ σ’ αὐτὴν) ἐλάμπρυνε τὴν οἰκουμένη ὁ μέγας Φωτοδότης μὲ φῶς τῆς θεοσέβειας καθ’ ὅσον μάλιστα ὁ  χρόνος τῆς Ἄνοιξης φαίνεται νὰ προσδιορίζει καὶ τὴν γενέθλιον ἡμέρα τῆς Δημιουργίας.

»Σε αὐτὸν τὸν χρόνο ἐπιπλέον (τῆς Ἄνοιξης) ἑορτάζονταν καὶ ὁ «τύπος», ἡ ἀνάμνηση τοῦ παλαιοῦ Πάσχα (Ἰουδαϊκοῦ), τὸ ὁποῖον ὀνομάζεται καὶ διάβαση καὶ ἐνσωμάτωσε τὴν συμβολικὴ σφαγὴ τοῦ ἀρνιοῦ καὶ ὑπονόησε ἀλληγορικὰ τὴν τροφὴ ἀζύμων ἄρτων. »Ὅλα αὐτὰ ἔχουν λάβει τὴν ἐκπλήρωση τους στὴν σωτήρια ἑορτὴ τοῦ Πάσχα καθ’ ὅσον ὡς Ἀρνίον ἀπεικονίζετο ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς σαν περιεβλήθη την σωματικὴ ὑπόσταση. Αὐτὸς ἐπωνομάσθη καὶ ὁ ἥλιος τῆς δικαιοσύνης, τῆς Ἄνοιξης (τῆς νέας Δημιουργίας) τοῦ Θεοῦ, στην οποία πράγματι διημείφθη ἡ σωτήρια μεταστροφὴ ἀπὸ τὰ χειρότερα στὰ καλύτερα γιὰ τὴν ζωὴ τῶν ἀνθρώπων»6.

Ἔτσι ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ κατὰ τὸν Εὐσέβιο, εἶναι ἡ Ἄνοιξη καὶ ἀρχὴ μίας νέας δημιουργίας, ὁ δὲ Χριστός, καθὼς βγῆκε ἀπὸ τὸν τάφο του, μοιάζει μ’ ἕναν καινούργιο ἥλιο, τὸν ἥλιο τῆς δικαιοσύνης7.   

Ἡ εἰκόνα ἑπομένως  τοῦ ἀμνοῦ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ὁλοκληρώνεται στὸ Χριστό, τὸν ἀμνὸ τοῦ Θεοῦ ὁ ὁποῖος ἑκουσίως θυσιάζεται καὶ προσφέρεται καὶ προσφέρει ὡς μέγας ἀρχιερεὺς τὴν ὑπέρτατη θυσία πρὸς τὸ Θεὸ Πατέρα τὸν ἑαυτὸ Του. Ὁ μυστικὸς Δεῖπνος, ὅπου ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ γίνεται πασχάλιος βρώση καὶ πόση τῶν πιστῶν, συνδύασε τὸ Πάσχα τοῦ Νόμου καὶ τὸ καινὸ Πάσχα, τὸ Πάσχα τῆς Παλαιὸς καὶ τὸ Πάσχα τῆς Καινῆς Διαθήκης.   

Αὐτὸ ἀκριβῶς ἔχει ὡς περιεχόμενο καὶ ὁ Κανόνας  τοῦ Μεγάλου Σαββάτου «Κύματι Θαλάσσης…» 

Τρία ἐνδεικτικὰ τροπάρια:

«Κύματι θαλάσσης, τὸν κρύψαντα πάλαι, διώκτην τύραννον, ὑπὸ γῆς ἔκρυψαν, τῶν σεσωσμένων οἱ Παῖδες, ἀλλ' ἡμεῖς ὡς αἱ Νεάνιδες, τῷ Κυρίῳ ᾄσωμεν. Ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται». (ἀπὸ τὴν α’ ὠδὴ)

Ἐκεῖνον, ποὺ στὸν παλιὸ καιρὸ ἔκρυψε (καταπόντισε) τὸ διώκτη τύραννο (τὸν Φαραὼ τῆς Αἰγύπτου) στὸ κύμα τῆς θάλασσας (Ἐρυθρᾶς), τὰ παιδιὰ αὐτῶν ποὺ σώθηκαν τότε τὸν ἔκρυψαν κάτω ἀπὸ τὴ γῆ (στὸν τάφο)· ἐμεῖς ὅμως, σὰν τὶς νεάνιδες τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, ἂς ψάλουμε στὸν Κύριο, γιατὶ ὑπερβολικὰ δοξάστηκε. 

 

Ὄλβιος τάφος! ἐν ἑαυτῷ γὰρ δεξάμενος, ὡς ὑπνοῦντα τὸν Δημιουργόν, ζωῆς θησαυρός, θεῖος ἀναδέδεικται, εἰς σωτηρίαν ἡμῶν τῶν μελῳδούντων. Λυτρωτά, ὁ Θεὸς εὐλογητὸς εἰ. (ἀπὸ ζ’ ὠδὴ)

«Εὐτυχὴς καὶ πλούσιος τάφος! διότι ἀφοῦ μέσα τοῦ δέχθηκε τὸν Δημιουργὸ σὰν νὰ κοιμόταν, ἀποδείχθηκε (ὁ τάφος) θησαυρὸς αἰώνιας ζωῆς (μὲ τὴν Ἀνάσταση) γιὰ χάρη τῆς δικῆς μας σωτηρίας ποὺ μελωδικὰ ψάλλουμε: Δοξασμένος εἶσαι Θεὲ καὶ Λυτρωτὰ μας.

 

Ἀγαλλιάσθω ἡ κτίσις εὐφραινέσθωσαν πάντες οἱ γηγενεῖς ὁ γὰρ ἐχθρὸς ἐσκύλευται ᾍδης μετὰ μύρων γυναῖκες προσυπαντάτωσαν τὸν Ἀδὰμ σὺν τῇ Εὔα, λυτροῦμαι παγγενῆ καὶ τῇ τρίτη ἡμέρα ἐξαναστήσομαι. (ἀπὸ τὴν θ΄ὠδὴ)

Ἂς νιώσει ἀγαλλίαση ἡ κτίση, ἂς εὐφρανθοῦν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ἐπὶ τῆς γῆς διότι ὁ ἐχθρὸς ἄδης ἔχει κατὰ κράτος ἡττηθεῖ καὶ ἀπογυμνωθεῖ ἀπὸ τὴ δύναμὴ του. Ἂς ἑτοιμάσουν οἱ εὐσεβεῖς γυναῖκες τὰ μύρα τοὺς καὶ ἂς ἔλθουν στὸν τάφο νὰ μὲ προϋπαντήσουν. Τὸν Ἀδὰμ καὶ τὴν Εὔα, μαζὶ μὲ τὸ καταγόμενο ἐξ αὐτῶν γένος, λυτρώνω (ἐκ τοῦ θανάτου) καὶ τὴν τρίτη ἡμέρα (ἀπὸ τοῦ ἐνταφιασμοῦ μου) θ ἀναστηθῶ ἐκ τῶν νεκρῶν.

 

ΤὸκαινούριοΠάσχακατὰτὸὁποῖο,σύμφωναμὲτὸνἀπόστολοΠαῦλο,«ὑπὲρἡμῶνἐτύθηΧριστὸς»(Α' Κορ. 5,7)καὶἔγινεσύμβολοτῆςνέαςπεριόδουτῆςἱστορίαςτῆςσωτηρίας,οἱπρῶτοιΧριστιανοίτὸδιακήρυσσανκαὶὀμολογοοῦσανἑορτάζοντὰςτοκατὰτὴνἑβδομαδιαία«ἐντῇΚυριακῇ   ἡμέρᾳ» (Αποκ. 1,10)μεεὐχαριστιακὲςσυνάξεις. Γι' αυτό Πάσχα και το γεγονός της Ανάστασης αποτελεί το κεντρικό θέμα της λατρείας μας, αλλά και όλων των Κυριακών του έτους. Το Καινόν Πάσχα ὡς «Σταυρανάσταση» Χριστοῦ εἶναι ἡ ἐκ θανάτου πρὸς τὴν ζωὴν διάβαση τοῦ ἀνθρώπου καὶ ἡ πρόγευση τῆς χαρᾶς τοῦ ὁριστικοῦ συμποσίου «ἐν τῇ  βασιλείᾳ τοῦ Πατρὸς» (Ματθ. 26, 29). Μέσα ἀπὸ τὴν κοινωνία τῶν μυστηρίων τὸ φῶς τῆς Ἀναστάσεως γίνεται καθημερινὸ βίωμα καὶ ἀπαρχὴ τῆς ἄλλης βιοτῆς τῆς αἰωνίου8.  

 

Στό σημεῖο αὐτὸ ἀξίζει νὰ προστεθῆ καὶ ἡ ἄποψη τοῦ λαογράφου καθηγητοῦ Κώστα Ρωμαίου πού θεωρεῖ πώς ἡ ἀρχαία Ἑλληνικὴ Παράδοση λειτούργησε ὡς ὄμορφη ἐπίδραση «ἐθιμικοῦ τύπου» στὴν γλωσσικὴ καὶ συμβολικὴ ἐπένδυση τῶν ὕμνων τῆς συνολικῆς Ἑορτῆς τοῦ Πάσχα, ἀρχῆς γενομένης ἀπὸ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου. Ἀπὸ τὶς ὄντως ἐξαιρετικὲς σελίδες του9  κλέβουμε ἕνα μικρὸ ἀπόσπασμα ὅπου διαγράφεται ὄχι μόνο ὁ ὀμφάλιος λῶρος τῆς ἀρχαίας παγανιστικῆς λατρείας προσαμοσμένης στὴν νοηματικὴ ἱεροπρέπεια τῆς νέας πίστης, ἀλλὰ καὶ πώς ἡ ἀσματικὴ περιγραφὴ δὲν εἶναι ἁπλὰ μία γλωσσικὴ λυρική μεταφορὰ ἀλλὰ ἕνας ὑπερβατικὸς λόγος πού θέλει νὰ ἀποδώσει «τὸ δρᾶμα τῆς ἀνθρωπότητας στὸν αἰώνιο πόνο τοῦ θανάτου».

«Ἔτσι π.χ. μὲ τὴν περίπτωση τοῦ θανάτου καὶ τῆς ἀνάστασης τοῦ Λαζάρου, ὁ νεοελληνικός λαὸς βρῆκε τὴν εὐκαιρία νά ἐκφράση ἰδέες ἀνάλογες μὲ τὰ ἀρχαῖα Ἀνθεστήρια καὶ μὲ τὸ θάνατο καὶ τὴν ἀνάσταση τοῦ ἀρχαίου Άδώνιδος. Μέσα λοιπὸν ἀπὸ τὸ μελαγχολικὸ διάλογο γιὰ τὸ ἐφήμερο τοῦ ἄμοιρου ἀνθρώπινου βίου, ὁ λαὸς ἰδοὺ βρῆκε τὴν εὐκαιρία νὰ ἐκφράση τὴν πανάρχαιη ἰδέα «τῆς ἀνόδου τῆς Περσεφόνης». Ὅπως ἀναστήθηκε ὁ Λάζαρος, πού εἶχε κλειστῆ μέσα στὴν σκοτεινὴ γῆ, ἔτσι παράλληλα ἀνασταίνεται τώρα καὶ ἡ  Ἄνοιξη, φορτωμένη λουλούδια. …

»Θρηνώντας οἱ πρῶτοι Χριστιανοί, οἱ Ἕλληνες Χριστιανοί, τὸ νέο καὶ νεκρὸ θεὸ τους, ἔκαμαν πολὺ καλὰ ποὺ πῆραν μερικὲς ὄμορφες ἐπιδράσεις ἀπὸ τὴν ἀντίστοιχη λατρεία τῶν πατέρων τους. Τώρα θὰ μπορέσης νὰ ἐξηγήσης καὶ μόνος σου, γιατὶ τόσο συχνὰ καὶ γιατὶ μερικὲς φορὲς τόσο ἐπίμονα ἀκούγεται στοὺς ἐκκλησιαστικοὺς ὕμνους τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς ἡ  περιγραφὴ γιὰ τὴν σωματικὴ ὀμορφιὰ τοῦ Χριστοῦ. Τέτοιος ὕμνος γιὰ τὸ σωματικὸ κάλλος τοῦ  Χριστοῦ δὲν ἔχει ποτὲ ἄλλοτε ξαναγίνει, παρὰ μόνο τὴν Μεγάλη Παρασκευή. Ἰδοὺ καὶ ἡ ἐξήγηση, κατὰ τὴν δικὴ μου γνώμη : Ὑπῆρχε ὁ ἀρχαῖος θεός, ποὺ ἦταν «ὁ  ὡραῖος Ἄδωνις», νέος, νεκρὸς ἀνάμεσα στὰ λουλούδια, ὅπως τὰ λουλούδια καὶ αὐτός, γιατὶ καὶ αὐτῶν ἡ  βλάστηση τοὺς εἶχε πεθάνει καὶ τώρα μὲ τὴν ἄνοιξη ἀνασταινόταν.

»Ἀφοῦ ὅμως ὁ Ἑλληνισμὸς ἔτσι εἶχε συνηθίσει αἰῶνες πολλοὺς νὰ βλέπη τὸν «θνήσκοντα» νεαρὸ θεό, γιὰ τοῦτο πολὺ τοῦ ἄρεσε καὶ τὸν ἀληθινὸ τώρα Θεὸ Του  νὰ τὸν βλέπη καὶ αὐτὸν νὰ εἶναι νεκρὸς ἀνάμεσα στὰ κρίνα καὶ στὰ τριαντάφυλλα. Γιὰ τὸν ἴδιο λόγο καὶ ἀκοῦμε τὸν ἑλληνικὸ λαό, μέσα στὸν ἱερὸ θρῆνο τῆς Ἀκολουθίας, νὰ θρηνεῖ γιὰ ἕναν Θεὸ πού εἶναι «ὁ ὡραῖος κάλλει παρὰ πάντας βροτοὺς» καὶ μὲ ἀγωνία νὰ τὸν ρωτάη, ὲξ ὀνόματος τῆς πονεμένης μεγάλης Μάννας, τὸν τρυφερὸ λόγο: 

Ὦ γλυκὺ μου ἔαρ, γλυκύτατὸν μου Τέκνον, ποῦ ἔδυ σου τὸ κάλλος;   

 (ἀπὸ τὴν Τρίτη Στάση τῶν Ἐγκωμίων)   

Ὦ ἄνοιξη γλυκιά μου, γλυκύτατο παιδὶ μου, ποὺ κρύφτηκε ἡ ὀμορφιὰ σου;

»Ὅλα αὐτὰ δὲν εἶναι μόνο θρησκεία, ἀλλὰ εἶναι καὶ γνήσιος λατρευτικὸς λυρισμός, πού τὸν ἔνοιωθαν οἱ πρῶτοι ἐκεῖνοι ὑμνωδοί καὶ τὸν αἰσθάνεται στὰ ἔθιμα του ὁ λαός. Δείχνουν ἀκόμη πόση κατανόηση καὶ ποιμαντορικὴ δεξιότητα εἶχαν οἱ παλαιοὶ ἱεράρχες, ὥστε, άντὶ νὰ πηγαίνουν ἐναντίον τοῦ ρεύματος, ἀντίθετα ὑιοθετοῦσαν τὰ πανάρχαια ἑλληνικὰ ἔθιμα καὶ τὰ προσάρμοζαν στὴ νέα λατρεία καὶ στοὺς ὕμνους της καὶ στὶς ἐπίσημες τελετὲς της. Άντὶ ἐχθρούς, μετέτρεπαν τὰ παλιὰ ἔθιμα σὲ συμμάχους, καὶ μάλιστα πολὺ ἀποδοτικούς. Διπλὸ ἔτσι τὸ κέρδος, ἐθνικὸ καὶ θρησκευτικό… Ἂς τὸ χωνέψουμε λοιπὸν: Ἔθνος καὶ Ὀρθοδοξία εἶναι ἀξεχώριστα. Ἀλλὰ καὶ ἡ  Ὀρθοδοξία εἶναι ἀξεχώριστη ἀπό τὴν ὀμορφιὰ τῆς ἑλληνικῆς λατρείας, ἀρχαίας καὶ νεώτερης».

 

Ἀνακεφαλαιώνοντας,  Το Πάσχα λοιπόν με τα Πάθη, την Σταύρωση, την «εις Άδου Κάθοδον» και Ανάσταση, εκπέμπει αυτό το Ζωοποιό Φώς για χάρι τοῦ ὁποίου ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος στὴν περίφημη ὁμιλία του «Στο Ἅγιον Πάσχα» κάνει ἰσότιμη πρόσκληση συμμετοχῆς στὴν «ἑορταστικὴ του τράπεζα» καὶ σὲ ἐκείνους πού ἔχουν προετοιμαστεῖ πνευματικὰ καὶ σὲ ἐκείνους πού ἔμειναν ἀκρατεῖς, ράθυμοι καὶ ἀπροετοίμαστοι. «… Φιλότιμος γὰρ ὢν ὁ Δεσπότης, δέχεται τὸν ἔσχατον καθάπερ καὶ τὸν πρῶτον… εἰσέλθετε πάντες εἰς τὴν χαρὰν τοῦ Κυρίου ἡμῶν… ἐγκρατεῖς καὶ ράθυμοι τὴν ἡμέραν τιμήσατε, νηστεύσαντες καὶ μὴ νηστεύσαντες, εὐφράνθητε σήμερον… πάντες ἀπολαύσατε τοῦ συμποσίου τῆς πίστεως… Μηδεὶς ὀδυρέσθω πταίσματα, συγγνώμη γὰρ εκ τοῦ τάφου ἀνέτειλε…»

Ἀλλὰ καὶ ὁ Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνὸς στὸ ἀντίφωνο τοῦ Ἀναστάσιμου Κανόνα ἐνθουσιωδῶς ψάλλει:

«Ἀναστάσεως ἡμέρα, λαμπρυνθῶμεν λαοί…»

«Φωτίζου, φωτίζου, ἡ Νέα Ἱερουσαλήμ…»

«Ὦ, Πάσχα τὸ μέγα καὶ ἱερώτατον, Χριστέ…»

 

 «Σήμερον ἔαρμυρίζει, καὶ καινὴ κτίσις χορεύει...».  

 («Εξαποστειλάριον» τής Κυρια­κής τού Θωμά)

 

Χριστὸς Ἀνέστη !

 

 

Σημειώσεις

 

1.      Σάββα Αγουρίδη, Ἀπ’ τὴ φάτνη ὡς τὸ μνημεῖο τὸ κενό, ΣΎΜΒΟΛΑ ΚΑΙ ΕΙΚΌΝΕΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΎ ΠΑΣΧΑ, Γρηγόρη, Ἀθήνα , σελ. 65

 

2.      Παναγιώτη Σκαλτσῆ, Το χριστιανικὸν ἑορτολόγιον,  Πρακτικὰ Η΄ Πανελληνίου Λειτουργικοῦ Συμποσίου στελεχῶν Ι. Μητροπόλεων, εκδ. ΕΜΥΕΕ, σελ. 99-125 

 

3.      «Σύμφωνα μὲ τὸ σεληνιακὸ τοὺς ἡμερολόγιο οἱ Ἑβραῖοι γιόρταζαν τὸ Πάσχα τοὺς στὴ διάρκεια τοῦ μηνὸς Νισάν, πού στὰ ἑβραϊκὰ σημαίνει «καιρὸς πού πρασινίζουν τὰ πάντα». Ὁ μήνας αὐτὸς ἦταν ἐπίσης καὶ ὁ πρῶτος μήνας τοῦ ἑβραϊκοῦ ἔτους καὶ ἄρχιζε λίγο πρὶν ἀπὸ τὴν ἐαρινὴ ἰσημερία τὴν ἡμέρα τῆς ἐμφάνισης τῆς Νέας Σελήνης, ἀφοῦ οἱ ἑβραϊκοὶ μῆνες δὲν καθορίζονταν μὲ μόνιμο ἡμερολόγιο ἀλλὰ σύμφωνα μὲ τὶς νουμηνίες, τὶς φάσεις δηλαδὴ τῆς Σελήνης. Γι’ αὐτὸ ἡ ἑορτὴ τοῦ Πάσχα γιορτάζονταν ἀπὸ τοὺς Ἑβραίους τὴν 15ἡ τοῦ μηνὸς Νισάν, τὴν ἡμέρα δηλαδὴ τῆς πρώτης ἐαρινῆς πανσελήνου». Διονυσίου Σιμόπουλου, Το Πάσχα, γιὰ τοὺς Χριστιανούς, εἶναι μεγάλη Γιορτή, καθὼς ἔρχεται ἡ Ἀνάσταση Του Κυρίου. Του Χριστοῦ μᾶς».Ο καθορισμός του Πάσχα και τα ημερολόγια, https://ecozen.gr/2019/04/o-kathorismos-toy-pascha-kai-ta-imerologia.

 

4.      Σάββα Αγουρίδη, Ἀπ’ τὴ φάτνη ὡς τὸ μνημεῖο τὸ κενό, ΣΎΜΒΟΛΑ ΚΑΙ ΕΙΚΌΝΕΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΎ ΠΑΣΧΑ, Γρηγόρη, Ἀθήνα, σελ. 67

 

5.      Αὐτόθι, σελ.67

 

6.      Μεταφρασμένο ἀπόσπασμα  από το κείμενο τοῦ Εὐσεβείου  Καισαρείας: "περὶ τῆς τοῦ Πάσχα ἑορτῆς"  

 

7.      Αὐτόθι, σελ.67  

 

8.      Παναγιώτη Σκαλτσῆ, Αὐτόθι

 

9.      Αξίζει πράγματι να διαβαστούν τα κείμενα τα σχετιζόμενα με την γιορτή του Πάσχα του Κώστα Ρωμαίου, από το βιβλίο «Κοντά στις Ρίζες»: «Ό Επιτάφιος», «Τό θρησκευτικό βίωμα τή Μεγάλη Εβδομάδα», «Του Λαζάρου και των Βαΐων», και το «Τό Πάσχα»

 

 

Πρόσφατες αναρτήσεις

  • Δεν υπάρχουν δημοσιεύσεις προς εμφάνιση

Τοπολαλιά

 

Οι γειτονιές μας

ΒΡΥΤΖΑΧΑ web tv

Μουσεία και αρχαιολογικοί χώροι

dd

Μετεωρολογικός σταθμός Ζωτικού

Screenshot 2023 04 27 at 5.14.24 PM

Screenshot 2023 04 27 at 10.43.18 PM

Ellinomatheia1

Screenshot 2023 04 27 at 11.18.15 PM

Screenshot 2023 04 28 at 12.10.11 AM

Λογοτεχνία

Η ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ

Κώστας Βάρναλης

ΤΑΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ: Ο ποιητής της πιο όμορφης ουτοπίας

Γιάννης Ρίτσος

Από τον Δωδεκάλογο του Γύφτου του Κ. Παλαμά

Η ιστορία του Ζωτικού

ΖΩΤΙΚΟ (ΛΙΒΙΚΙΣΤΑ) ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Μύθος και Λόγος - Μέρος 2.

Συμβόλαιο αγοροπωλησίας Ζωτικού

Η εξέλιξη του πληθυσμού του Ζωτικού από την απελευθέρωσή του από τους Τούρκους έως σήμερα

Έρευνες

Το Μαντήλι στην λογοτεχνία - ΚΡΥΣΤΑΛΛΗΣ

ΤΟ ΜΑΝΤΗΛΙ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ και την λογοτεχνία - Μέρος 2.

Στα χρόνια που πέρασαν - Μέρος 2.

Στα χρόνια που πέρασαν - Μέρος 4

Το Μαντήλι στην λογοτεχνία - ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ

Το Ζωτικο στις τέχνες - Φρειδερίκη Παπαζήκου

Το Ζωτικο στις τέχνες - Φώτης Μότσης

Αφηγήσεις

Αφιερώματα

Περιηγήσεις

periigiseis

Γιορτές

giortes

Δημιουργίες

dimiourgies

Παρουσιάσεις

parousiaseis