Παρέμβαση του Δ. Ιατρόπουλου στην παρουσίαση του έργου του Φώτη Μότση στο "Αιτιον"
Αυτές οι βραδιές, αυτές οι συναντήσεις ουσιαστικά είναι πράξεις αντίστασης σε μια τέτοια εποχή. Εδώ είμαστε σήμερα μια συμμορία, αλλά επειδή θα ‘χουμε νομικούς κάτω ίσως, όχι με την παραβατική σημασία του όρου, αλλά με την αρχαία ελληνική του σημασία Συμμορία ήταν οι χορηγοί του αρχαίου αθηναϊκού στόλου. Βέβαια η λέξη πήρε άλλη διαδρομή στα χρόνια που πέρασαν. Ουσιαστικά, λοιπόν, εδώ, εσείς, απόψε, εμείς όλοι είμαστε χορηγοί ενός άλλου στόλου, ενός πνευματικού στόλου, που κάποιοι παν να τον βουλιάξουνε, αλλά υπάρχουνε και καπεταναίοι και μαστορόπουλα που δεν έχουν καθόλου σκοπό να τους χαρίσουν αυτά τα νερά κι αυτά τα καράβια. Ενας τέτοιος παλληκαράς του μυαλού είναι ο φίλος μου ο Φώτης.
Σε τεχνικό ποιητικό επίπεδο, αν και μιλήσατε έγκριτοι και διακριτοί και τοποθετήσατε και τακτοποιήσατε τη σχέση του Φώτη με την ποίηση άριστα, από το λίγο που πρόφτασα ν’ ακούσω, μια λέξη μόνο θέλω να πω, ότι υπάρχει και μια ιδιαιτερότητα σ’ αυτόν τον ποιητή. Κοιτάξτε να δείτε. Η επική ποίηση, ο τσαμπουκάς ας το πούμε έτσι απλά και λαϊκά, έχει μια δική της λεκτική διαδρομή και μια δικιά της γλώσσα, ένα δικό της λεξάρι. Το ίδιο συμβαίνει με την ποίηση του «ωδή των πολλών απέναντι στον έναν», όπως είναι η επική ποίηση, αλλά και με την ποίηση του ενός απέναντι στους πολλούς, όπως είναι η λυρική ποίηση. Έχει και αυτή το δικό της λεξάρι. Μόνο στην Ελλάδα συναντάμε όμως το φαινόμενο να αγαπάει τον θάνατο κανείς χωρίς να τον αποδέχεται. Μόνο σ’ αυτή τη γλώσσα συναντάμε νανουρίσματα που μοιάζουνε με μοιρολόγια. Μόνο σ’ αυτή τη γλώσσα η μοιρολογίστρα θα βγει πάνω από το χάρο να του διδάξει την ανθρωπιά που δεν έχει κι αν της έχει πάρει το παιδί της, αυτή θα του πει «Χάρε, αν είχες δυο παιδιά, θα σου ‘παιρνα το ένα. Το άλλο θα στο άφηνα».
Πώς σχετίζεται ο Φώτης μ’ αυτό;. Υπάρχει ένα – θα το ονομάσω έως και φιλολογικό παράδοξο. Αν ξαναδιαβάσει κανείς την δουλειά του θα διαπιστώσει ότι τα λυρικά κομμάτια του χαϊδεύονται, φλερτάρουνε με την επική διάσταση, σαν να είναι ο έρωτας ένας αγώνας, ενώ τα κομμάτια του εκείνα που θέλουνε να ανοιχτούνε σε μεγαλύτερες έννοιες, σε περισσότερο κόσμο, σε άλλους είδους – αν θέλατε θα μπορούσαμε να τα πούμε ότι φλερτάρουν ακόμα με την επική διάθεση, σε άλλου είδους έτσι προσταγή του ποιήματος απέναντι στον ιστορικό χρόνο που προτείνει ο ποιητής, - εκεί θα δείτε να υπάρχει μια γλύκα.
Εδώ λοιπόν, χωρίς να είναι οξύμωρο, ανήκει, όμως, στο χώρο του παράδοξου, αυτό το στοιχείο που έχει ο Φώτης στην ποίησή του. Και δεν το βρίσκουμε συχνά σε πολλούς, ξέρετε γιατί; Γιατί δεν είναι στοιχείο μαστοριάς, δεν είναι του μυαλού δουλειά αυτή. Αυτό, όπως λέει ο λαός ή το ‘χεις ή δεν το ‘χεις. Η περπατάς δηλαδή τσαμπουκαλίδικα στην αγάπη, τον έρωτα τον ίδιο και ξέρεις να σέβεσαι και να φιλάς το χέρι των μεγάλων ανδρών ή τα ΄χεις ξεκαθαρίσει μέσα σου, αυτό είναι άσπρο αυτό είναι μαύρο, εκείνο κίτρινο, εκείνο πράσινο. Αυτό το χάρισμα λοιπόν και δεν είναι τυχαία αυτή η λέξη, - λέει ο Σεφέρης θα ‘ θελα να μου δοθεί αυτή η χάρη, χάρισμα ήθελε να πει ο Σεφέρης, είχα την τιμή, την ευκαιρία, την ιστορική ευκαιρία και την προσωπική τιμή να τον γνωρίσω και να κουβεντιάσω μαζί του- αυτό το χάρισμα, λοιπόν, από ταπεινοφροσύνη το ονομάζει χάρη ο ποιητής, δεν το ‘χει όλος ο κόσμος. Δεν το ‘χουν όλοι, όσοι κάθονται κάτω να πουν ξέρετε εγώ ‘μαι ποιητής και θα γράψω τώρα ποιήματα. Είναι άλλο πράγμα η ποίηση αυτή καθεαυτή σαν στάση ζωής, άλλο πράγμα ο ποιητής που μεσολαβεί ουσιαστικά για να δικάσει μέσα στον ιστορικό χρόνο κι άλλο πράγμα αυτά τα γραμμένα που αφήνουν. Καμμια φορά ο ποιητής είναι και αυτά που δεν είχε γράψει κι αρκετές φορές – να ‘στε βέβαιοι γι’ αυτό, σας το λέω μετά λόγου γνώσεως – ο ποιητής είναι και οι λευκές σελίδες γύρω από τα ποιήματά του. Υπάρχει ένα κενό γύρω-γύρω στο βιβλίο όταν του τυπώνουμε. Για τον κόσμο, για τον αναγνώστη είναι κενό. Για τον ποιητή δεν είναι κενό. Για τον ποιητή υπάρχουν πράγματα εκεί, όχι που δεν ειπώθηκαν, αλλά που δεν έπρεπε να ειπωθούν. Σ’ αυτό το επίπεδο καταλήγω για να μην σας κουράσω, σ’ αυτό το επίπεδο βάζω μέσα μου εγώ τον Φώτη και θέλω να το δηλώσω, παρουσία σας, ότι η ταπεινότητά μου, αδερφέ, σε έχει εισπράξει μεν στο ξεκίνημά σου με το μυαλό, μετά μπήκε στη μέση η καρδιά, μετά σε βούτηξα με το μυαλό μου και σε άλλαξα εκεί μέσα.
Γειά σας.
